Η καταστροφή του φυσικού κόσμου και η ολική απελευθέρωση. [σκέψεις και απόψεις ενότητα έκτη]

 

            Κάπου τον 19ο αιώνα διατυπώθηκαν οι πρώτες απόψεις και γράφτηκαν τα πρώτα βιβλία από αναρχικούς θεωρητικούς. Η αναρχία όμως δεν ήταν γέννημα του μυαλού κάποιων ανθρώπων, αλλά μια κατάσταση πολύ παλιά όση και η ιστορία του ανθρώπινου είδους πάνω στη γη. Οι συνθήκες μέσα από τις οποίες διατυπώθηκαν τον 19ο αιώνα οι πρώτες θεωρητικές θέσεις των αναρχικών ήταν πολύ διαφορετικές από τις σημερινές. Οι εμπειρίες και τα ιστορικά γεγονότα που μεσολάβησαν τον τελευταίο αιώνα διαμορφώνουν και μια διαφορετική εικόνα για το τι είναι η κυριαρχία και η εξουσία. Αν και στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα οι λουδίτες είχαν δείξει τον «δρόμο», παρ’ όλα αυτά αγνοήθηκαν. Δυστυχώς πολλοί αναρχικοί έπεσαν στην παγίδα και ενέπλεξαν τις αναρχικές απόψεις με τον εργατισμό, τον συνδικαλισμό και τον αριστερισμό. Όπως κάθε εργατίστικη ιδεολογία θεωρούσε και θεωρεί την τεχνολογία και την βιομηχανοποίηση ως πανάκεια και ευτυχία για τους ανθρώπους. Και ακόμα οι εργατίστικες ιδεολογίες δεν θέλουν να καταστρέψουν την συστηματοποιημένη εργασία και την παραγωγική διαδικασία, αλλά θέλουν να την ορθολογικοποιήσουν και να την κάνουν πιο δίκαιη.

Αν και τότε, τον 19ο αιώνα, ήταν πασιφανές ότι η βιομηχανική παραγωγή καταστρέφει ασύστολα τον φυσικό κόσμο αλλά και καθορίζει τις σχέσεις των ανθρώπων από εξουσιαστικά χαρακτηριστικά, οι τότε επαναστάτες θεωρητικοί έβλεπαν απλώς και μόνο ως προβληματικό το ότι τα μέσα παραγωγής κατέχονται από την αστική τάξη.

Στον 20ο αιώνα πληθώρα σοσιαλιστικών και κουμμουνιστικών κομμάτων πήραν την εξουσία στα χέρια τους. Εκεί φάνηκε ξεκάθαρα ότι το κράτος και οι εξουσίες που πηγάζουν από αυτό είναι και οι αιτίες που υποδουλώνουν τους ανθρώπους και όχι απλά η αστική τάξη.

Η αστική τάξη άρχισε να δημιουργείται μέσα στις πόλεις της Δυτικής Ευρώπης ήδη από τα τέλη του μεσαίωνα. Η συνεισφορά της για να επιτευχθεί η βιομηχανική επανάσταση ήταν καταλυτική. Οι νέες μηχανές ήταν αυτές που έφεραν τους ανθρώπους στις πόλεις, δηλαδή η διαδικασία που απαιτείται για την λειτουργία τους προκάλεσε το φαινόμενο της αστικοποίησης. Οι σοσιαλιστικές και κουμμουνιστικές τάσεις που κατέλαβαν την κρατική διαχείριση σε διάφορες χώρες του κόσμου, βάλθηκαν να ρυθμίσουν και να ελέγξουν το βιομηχανικό σύστημα παραγωγής και τις πόλεις(άστυ). Σήμερα μπορούμε να χαρακτηρίσουμε αυτές τις ιδεολογίες (μαρξισμός, αριστερισμός, σοσιαλισμός) ως αστικές, επειδή απέδειξαν στην πράξη ότι ήταν το ίδιο με τους αστούς του 19ου αιώνα αλλά και επειδή βάλθηκαν να διαχειριστούν το αστικό κατασκεύασμα της βιομηχανίας και των πόλεων.

Αντιθέτως έχουμε την άποψη ότι η αναρχία είναι μια κατάσταση φυσική και όχι αστική, βιομηχανική ή βιοτεχνολογική. Και η αναρχική θεώρηση είναι μια θεώρηση για την απλή και φυσική ζωή και όχι για την πολυπλοκότητα της πόλης και της τεχνικής προόδου. Η αναρχία είναι μια κατάσταση που μπορούν να ζήσουν οι άνθρωποι φτάνει να το θέλουν και αφού πρώτα διαχυθούν οι αναρχικές απόψεις από συγκροτημένες αναρχικές ομάδες που θα λειτουργήσουν ως πρόπλασμα των αναρχικών κοινοτήτων. Δυστυχώς αυτό δεν μπορεί να γίνει κατανοητό όταν η βιομηχανία και η υψηλή τεχνολογία θεωρείται ουδέτερη και θεμιτή. Έτσι η αναρχία μπορεί εύκολα να συγχέεται ως μια εναλλακτική ιδεολογία για την διαχείριση των αστικών δηλητηρίων και της αλλοτρίωσης, αγνοώντας ότι αυτά ευθύνονται για την δόμηση των εξουσιαστικών σχέσεων και την καταστροφή του φυσικού κόσμου.

Υπάρχει έντονα η τάση να θεωρείται η αναρχική θεώρηση ως μια πολιτική ιδεολογία και κατά συνέπεια ως μία αστική κατάσταση. Αποτέλεσμα αυτής της νοοτροπίας είναι να εκφέρονται απόψεις που υποβιβάζουν τον υπόλοιπο φυσικό κόσμο ως ένα υποδεέστερο ζήτημα που δεν έχει τόση σχέση με τα τρέχοντα προβλήματα που αντιμετωπίζει η «πολιτική κοινωνία» και ο «πολιτικός άνθρωπος». Έτσι απλά η αναρχία μετατρέπεται σε αναρχισμό και σε αστική ιδεολογία. Απόψεις του τύπου «θα πρέπει πρώτα να απελευθερωθεί ο άνθρωπος και μετά η φύση» ή «ο άνθρωπος είναι το ανώτερο ον» ή «έχουμε τόσα προβλήματα…, θα πρέπει να δούμε πρώτα τι θα κάνουμε με την κρίση και τα αφεντικά» αποτυπώνουν την πλήρη άγνοια για το τι είναι ο άνθρωπος πάνω σε αυτό τον πλανήτη και τι είναι η αναρχία.

Η στείρα εμμονή και επικέντρωση στην «ταξική πάλη» και στην επινόηση «επαναστατικών υποκειμένων» εμποδίζει στο να γίνει κατανοητή η επέλαση του βιομηχανοτεχνολογικού συστήματος εκμετάλλευσης σε όλες τις χώρες του κόσμου και στη φύση συνολικά. Όταν μιλάμε για οικονομική ανισότητα δεν μπορούμε να αναφερόμαστε και να διεκδικούμε το κατιτίς στα πλαίσια απλά του ελλαδικού χώρου από την στιγμή που το σημερινό σύστημα είναι παγκοσμιοποιημένο και όπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζούνε σε παραγκουπόλεις ή δεν έχουν να φάνε. Όταν μιλάμε για απελευθέρωση θα πρέπει να μιλάμε συνολικά για τους ανθρώπους και για τον φυσικό κόσμο επειδή εκ γενετής είναι αλληλένδετα πράγματα.  Η πίστη στην τεχνολογική πρόοδο, που είναι βασικό χαρακτηριστικό του συστήματος, σημαίνει ταυτόχρονα και πίστη στο κράτος και ευθεία περιφρόνηση στη γη που μας γέννησε, ασχέτως του ότι δεν το είχε διατυπώσει ο Μάρξ.

Οι κυρίαρχοι χρησιμοποιούσαν την τεχνολογική πρόοδο και ενθάρρυναν την εξέλιξη της πάντα με κλειστά μάτια, υποτιμώντας τις συνέπειες που θα έφερνε η εφαρμογή της. Εξάλλου με την χρήση της τεχνολογίας ήθελαν πάντα να επιβληθούν και να επικρατήσουν όλο και πιο πολύ. Μπροστά στον υποσχόμενο πλούτο και τις τεχνολογικές «ανέσεις» λίγη σημασία έχει για τους κυρίαρχους και τους οπαδούς του πολιτισμού το τι είναι ένα οικοσύστημα και πόσο εύκολα καταστρέφεται από την επέλαση της τεχνοεπιστήμης.

Το «θαύμα» της ζωής του φυσικού κόσμου είναι τόσο μεγαλειώδες για να περιφρονείται τόσο απερίσκεπτα από τον πολιτισμό. Ο πλανήτης Γη είναι ένα μεγάλο οικοσύστημα που αποτελείται από πολλές χιλιάδες μικρότερα οικοσυστήματα που για να φτάσουν στην μορφή που ήταν προβιομηχανικά ήταν αποτέλεσμα πολλών εκατομμυρίων χρόνων. Ένα οικοσύστημα αποτελείται από φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς και το περιβάλλον τους (ατμόσφαιρα, υδρόσφαιρα, λιθόσφαιρα). Τα οικοσυστήματα δεν είναι σταθερά συστήματα, αλλά μετασχηματίζονται με φυσικό τρόπο. Η εφαρμογή της πρώτης συστηματοποιημένης γεωργίας ήταν ένα γεγονός που αλλοίωσε τα οικοσυστήματα  αλλά όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό. Η βιομηχανική επανάσταση και η εφαρμογή της υψηλής τεχνολογίας είναι τα γεγονότα που σε σύντομο χρονικό διάστημα κατέστρεψαν και δηλητηρίασαν τον φυσικό κόσμο.

Κάθε οικοσύστημα συντηρείται από κάποιους παράγοντες που είναι το βιοτικό τμήμα (πληθυσμός φυτών και ζώων) και το αβιοτικό (χαρακτηριστικά βιοτόπου, κλίμα, έδαφος κτλ). Όλα τα στοιχεία του οικοσυστήματος βρίσκονται σε μια κατάσταση ισορροπίας για να διατηρείται η βιωσιμότητα του.

Για να διατηρούνται οι συνθήκες ζωής που ξέρουμε μέχρι σήμερα στη γη, οι οποίες εξασφαλίζουν και την διαβίωση του ανθρώπινου είδους, πρέπει να διατηρείται και η βιοποικιλότητα των οικοσυστημάτων όλου του πλανήτη, όπως και η βιοποικιλότητα των διαφορετικών ειδών και κάθε είδους ξεχωριστά. Με τις παρεμβάσεις του βιομηχανοτεχνολογικού συστήματος στον φυσικό κόσμο προκαλείται η διάλυση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας με διάφορους τρόπους.

Η εφαρμογή της τελευταίας λέξης της τεχνοεπιστήμης στον γεωργικό τομέα έχει προκαλέσει μαζί με την αύξηση της παραγωγής και πολλαπλά προβλήματα στην ισορροπία των οικοσυστημάτων. Για παράδειγμα η χρήση εντομοκτόνων και παρασιτοκτόνων καταλήγει να επηρεάζει την αναπαραγωγή των ψαριών. Ακολούθως δημιουργείται πρόβλημα στην επιβίωση πολλών πτηνών και άλλων αρπακτικών.  Τα φυτοφάρμακα σκοτώνουν μικροοργανισμούς που είναι απαραίτητοι για τον φυσικό κύκλο του αζώτου. Η αποδάσωση χερσαίων εκτάσεων και η μετατροπή τους σε γεωργικές εκτάσεις και βοσκοτόπια έχουν ως συνέπεια την μεταβολή του κύκλου του άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα λιπάσματα επιφέρουν μόλυνση και στον φυσικό κύκλο του νερού όπως και στους άλλους φυσικούς κύκλους των χημικών στοιχείων του πλανήτη.  Οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες και η επιβολή αποδοτικών μονοκαλλιεργειών εξαφάνισαν πολλά είδη φυτικών οργανισμών.

Από το 1700 έως σήμερα η καλλιεργήσιμη γη αυξήθηκε 6 φορές, ενώ αντίστοιχη μείωση εμφάνισαν τα δάση. Οι ρυθμοί αποψίλωσης των δασών εκτιμούνται σήμερα σε 0,6% κατ’ έτος. Τα δάση του Αμαζονίου τα τελευταία 40 χρόνια έχουν μειωθεί κατά 40%. Για χάρη της γεωργικής παραγωγής και των εξορυκτικών διαδικασιών, όπως και για την παραγωγή ενέργειας 1 στα 10 ποτάμια σήμερα δεν φτάνει στη θάλασσα για πολλούς μήνες τον χρόνο.

Η παγκόσμια αλιευτική παραγωγή έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία 40 χρόνια, χάρις στην εξέλιξη του αλιευτικού στόλου σε τεχνολογία και μέγεθος. Τα σύγχρονα συρόμενα εργαλεία βυθού (μηχανότρατες) καταστρέφουν ολοκληρωτικά το βυθό της θάλασσας εξαφανίζοντας κάθε μορφή ζωής, ενώ ευθύνονται για το θάνατο πολλών θαλάσσιων οργανισμών(δελφίνια, φώκες, χελώνες κ.α.).

Η χρήση ορυκτών καυσίμων όπως και η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας για να εξυπηρετείται το ενεργοβόρο σύστημα των μηχανών επιφέρει τεράστιες καταστροφές στον φυσικό κόσμο. Η δηλητηρίαση των βιοτόπων προκαλεί αλυσιδωτές επιδράσεις, με αποτέλεσμα την εξαφάνιση οικοσυστημάτων, φυτικών και ζωικών οργανισμών. Οι κλιματικές αλλαγές που επιδεινώνονται από την χρήση ορυκτών καυσίμων έχουν δραστικές επιπτώσεις στα τροπικά δάση, στη θαλάσσια ζωή και γενικά επηρεάζουν συνολικά την ζωή στο πλανήτη. Τα πυρηνικά «ατυχήματα», οι σπασμένες πετρελαϊκές πλατφόρμες, η απλή λειτουργία των εργοστασίων και τα βυθισμένα πετρελαιοφόρα στη μέση των ωκεανών, ο συνεχής τεμαχισμός όλης της γης φτιάχνοντας δρόμους και γεωργικές εκτάσεις, ο αστικός επεκτατισμός και τα βιομηχανικά απόβλητα είναι μόνο μερικές από τις καταστροφικές «παρεμβάσεις» της τεχνοεπιστήμης και της εξουσιαστικής πρακτικής στο σώμα του πλανήτη.

            Είμαστε ενάντια σε κάθε μορφή εξουσίας πόσο μάλλον στην πρωταρχική εξουσιαστική αντίληψη που βασίζεται ο πολιτισμός, του ότι ο άνθρωπος είναι ανώτερος από τις άλλες μορφές ζωής και του ότι η φύση πρέπει δαμαστεί και να υποταχτεί στις «ανάγκες» των πολιτισμένων. Η αλλοτρίωση του ανθρώπου από το φυσικό του περιβάλλον είναι βασικό συστατικό για την ύπαρξη οργανωμένης εξουσίας. Η υποστήριξη της τεχνολογικής προόδου με την πρόφαση μιας πλασματικής αντίληψης περί δημιουργικότητας που δήθεν χαρακτηρίζει τους ανθρώπους είναι η ρίζα του ολέθρου.  Η αναρχική και οικοκεντρική μας στάση απέναντι στο υπάρχον και την ζωή γενικότερα δεν προέρχεται από καμιά σαχλή υπερευαισθησία,  όπως κάποιοι «ριζοσπάστες» αστικής κοπής θα την χαρακτήριζαν. Αλλά πηγάζει μέσα από την κατανόηση του ότι η αναρχία εμπεριέχει την συνολική ελευθερία ανθρώπων και φυσικού κόσμου από κάθε εξουσιαστική πρακτική. Επειδή ο άνθρωπος είναι απλά άλλο ένα είδος πάνω στον πλανήτη Γη και όχι ο κυρίαρχος της. Επειδή η αναρχική θεώρηση είναι μια θεώρηση για την φυσική διαβίωση και όχι για την αστική επιβίωση. Επειδή μόνο σε μια απλή και φυσική κατάσταση θα μπορέσουν οι άνθρωποι να ζήσουν χωρίς διαχωρισμούς, ανισότητα, εκμετάλλευση, εξάρτηση και πείνα. Επειδή η πρόοδος και ο επεκτατισμός του πολιτισμού λεηλατεί καθετί φυσικό και είναι μια διαρκής απειλή καταστροφής, ενώ η αρμονία με την φύση χαρίζει τη γαλήνη.

 

 

Σύμπραξη για την αναρχία