Στο κείμενο αυτό θα ασχοληθούμε με τον θεσμό της πόλης, από μια αναρχική και αντιπολιτισμική οπτική. Ο λόγος που ασχολούμαστε με αυτό το θέμα είναι επειδή θεωρούμε ότι πρέπει να αρχίσει ένας κύκλος συζητήσεων πάνω σε ζητήματα που οι αναρχικοί-ες μέχρι σήμερα δεν έχουν δώσει ιδιαίτερη σημασία, παρασυρόμενοι ίσως από κάποιες στερεότυπες αντιλήψεις περί ουδετερότητας κάποιων δομών, που είναι εξολοκλήρου κατασκευάσματα της εξουσιαστικής πρακτικής και επιβολής. Συχνά ακούμε από αναρχικούς-ες το πρόταγμα της «κοινωνικής επανάστασης», όμως συνήθως δεν υπάρχει μια απελευθερωτική πρόταση για την επόμενη μέρα. Πολλές φορές τα αναρχικά προτάγματα διαπλέκονται με αριστερίστικα και μαρξιστικά προτάγματα του τύπου: «να διαχειριστούν οι εργάτες τα μέσα παραγωγής». Όμως κατά πόσο αποτελεί μια αναρχική πρόταση το να διαχειριστούμε την αθλιότητα της κυριαρχίας;
Η προσέγγιση ζητημάτων όπως της τεχνολογικής ανάπτυξης, της βιομηχανίας και της αστικοποίησης με τον τρόπο που προσεγγίζονταν πριν 100 και 150 χρόνια, από κάποιους θεωρητικούς του μαρξισμού και της αναρχίας, σήμερα φανερώνεται ατυχής. Επειδή, μέσα στα χρόνια που πέρασαν κάποια ιδεολογήματα, όπως της προόδου, ξεγυμνώθηκαν και αποδείχτηκαν καταστροφικά για τον φυσικό κόσμο και αποτέλεσαν βασική αιτία για την κατασκευή του «τρίτου κόσμου». Μας φαίνεται οξύμωρο καθότι είναι μπροστά μας τα αποτελέσματα της βιομηχανικής παραγωγής ακόμα να θεωρείται η τεχνολογική πρόοδος ως κάτι το θετικό.
Τα τελευταία εξήντα χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός τριπλασιάστηκε και δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι μετανάστευσαν στις πόλεις. Στον πλανήτη σήμερα υπάρχουν περισσότερα από εφτά δισεκατομμύρια άνθρωποι από τους οποίους περισσότεροι απ’ τους μισούς κατοικούν στις πόλεις, ενώ ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι επιβιώνουν σε άθλιες συνθήκες σε παραγκουπόλεις κυρίως στον «τρίτο κόσμο». Συνεπακόλουθα τις τελευταίες δεκαετίες πολλές πόλεις στον κόσμο γιγαντώθηκαν απροσδόκητα.
Ασχολούμαστε με το ζήτημα αυτό σε μια προσπάθεια να αναδείξουμε τι ήταν και τι είναι μια πόλη έτσι ώστε να δούμε αν μπορεί να υπάρξει μια πόλη σε απελευθερωμένες συνθήκες. Δεν θέλουμε να ορίσουμε πως θα ζουν οι άνθρωποι μετά την καταστροφή του κράτους, αλλά θεωρούμε δόκιμο να γίνει μια κριτική στο υπάρχον και στις δομές της κυριαρχίας έτσι ώστε στον αγώνα για την αναρχία ή ακόμα και όταν θα γίνουν γενικευμένες ταραχές και επαναστάσεις να μην διαδίδονται, να μην αναπαράγονται και να μην αναδομούνται εξουσιαστικές δομές.
Για να πάρουμε μια ιδέα για το τι είναι η πόλη θα πρέπει να πάμε πίσω στο χρόνο για να δούμε πότε εμφανίστηκαν οι πόλεις και γιατί.[1] Η πόλη είναι ένας θεσμός –φαινόμενο που άρχισε να δομείται από κάποιους σταθερούς οικισμούς πριν περίπου 10 χιλιάδες χρόνια, μαζί με την πρώτη οργανωμένη εξουσία και το πέρασμα στην συστηματοποιημένη παραγωγή τροφής. Ο καταμερισμός εργασίας για τις απαιτήσεις της γεωργικής παραγωγής και η ύπαρξη αποθεμάτων τροφής οδήγησαν στην πρώτη μορφή κράτους. Τα πρώτα τείχη των πόλεων έκαναν φανερό τον διαχωρισμό των ανθρώπων από τον φυσικό κόσμο. Το κατασκεύασμα της πόλης δεν ήταν ένα φυσικό φαινόμενο, αλλά ήταν αποτέλεσμα του διαχωρισμού κάποιων ανθρώπων από την αρμονική τους συμβίωση με τον φυσικό κόσμο, με την ανάπτυξη της γεωργίας και των εξουσιαστικών σχέσεων.
Η πόλη στην αρχαιότητα ήταν η πολιτική οντότητα όπου καθορίζονταν οι αποφάσεις για την διαχείριση της ίδιας αλλά και της αγροτικής περιφέρειας. Ήδη από τα πρώτα κιόλας στάδια της οργάνωσης τους οι πόλεις (επειδή ακριβώς ήταν ένα τεχνικό κατασκεύασμα που δεν ήταν σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον αλλά αναπτύσσονταν εις βάρος του) οδηγούνταν σε αδιέξοδα και κρίσεις. Ο βασικός τρόπος που αντιμετωπίζονταν τα προβλήματα που προέκυπταν (όπως η αύξηση του πληθυσμού, η μείωση της αποδοτικότητας της γης, κ.α.) ήταν ο πόλεμος εναντίον άλλων πόλεων και η κατάκτηση εδαφών. Ο επεκτατισμός και η αποικιοκρατία αναδείκνυε κάποιες πόλεις-κράτη ως κυρίαρχες μητροπόλεις. Κάτι που μας θυμίζει την δυτική Ευρώπη του 16ου αιώνα, όπως επίσης μας δείχνει ότι ο πολιτισμός για να κρατηθεί στη ζωή πρέπει συνεχώς να επεκτείνεται.
Η πόλη στην αρχαιότητα (Μεσοποταμία, Αίγυπτος, Ελλάδα κ.ά.) ταυτιζόταν άμεσα με την έννοια του κράτους και οι σχέσεις εξουσίας προέκυπταν από την ιδιοκτησία γης. Η εφεύρεση και η κοπή χρήματος ήταν απαραίτητη διαδικασία για την ομαλή λειτουργία της κοινωνικής ζωής στην πόλη και την ανάπτυξη του φορολογικού συστήματος. Στην αρχαία Ελλάδα κατά την κλασσική περίοδο η πόλη –κράτος αντιπροσώπευε το σύνολο των πολιτών της και όχι την γεωγραφική της έκταση, η οποία αναφερόταν κατά κανόνα με τους όρους «άστυ» για την πόλη και «χώρα» για το υπόλοιπο της επικράτειας. Αστοί θεωρούνταν όσοι είχαν πλήρη καταγωγή από την πόλη.
Ο Πλάτωνας στην «Πολιτεία» καταγράφει την άποψη ότι οι αρχές πάνω στις οποίες στηρίζεται η οργάνωση της πολιτείας είναι αυτές του καταμερισμού της εργασίας και της εξειδίκευσης. Κατά τα λεγόμενα του για να λειτουργήσει σωστά μια πολιτεία θα πρέπει να υπάρχει έλλειψη ισότητας. Διατύπωσε ακόμα ότι μια «δεύτερη φύση» δημιουργείται όταν εμφανίζεται ο καταμερισμός της εργασίας και η έννοια του επαγγέλματος. Θεωρούσε το σύστημα ανταλλαγής προϊόντων που προερχόταν από εξειδικευμένη εργασία ότι ήταν ποιοτικά ανώτερο για την κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών. Όμως, όπως διατύπωσε ο Πλάτωνας, για να λειτουργήσει σωστά μια πολιτεία έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ύπαρξη δικαστικής εξουσίας.
Ο Αριστοτέλης είχε την στρεβλή άποψη ότι η πόλη υπάρχει εκ φύσεως και ότι ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως πολιτικό ζώο. Διαχώριζε τους ανθρώπους από τα υπόλοιπα ζώα από το ότι οι άνθρωποι έχουν «νουν» και έτσι μπορούν να φτιάχνουν πολιτικές κοινωνίες και όχι ζωικές. Θεωρούσε ότι ο άνθρωπος για να ζήσει σύμφωνα με τη φύση του χρειάζεται νόμους. Ακόμα πίστευε ότι ο πυρήνας της πόλης είναι η οικογένεια, που αυτή δημιουργείται από την ένωση του άνδρα με τη γυναίκα, τα παιδιά, τους δούλους και την ιδιοκτησία.
Παρ’ όλο που ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης έχουν εξουσιαστικές απόψεις, μας βοηθάνε να καταλάβουμε τις τότε αντιλήψεις για την πόλη και ασφαλώς το ότι για να λειτουργήσει ο μηχανισμός αυτός είχε ως βασικό στοιχείο τις εξουσιαστικές σχέσεις, τον έντονο καταμερισμό εργασίας και την αλλοτρίωση από τη φύση.
Με την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας αναπτύχθηκε στην Ευρώπη το φεουδαρχικό σύστημα, το οποίο δεν βασιζόταν στην κλασσική δουλεία αλλά στην δουλοπαροικία και τα φέουδα. Γύρω από τα φέουδα αναπτύχθηκαν οικισμοί και έγιναν διάφορες εφευρέσεις που βοήθησαν στην αύξηση της γεωργικής παραγωγής.
Με την πάροδο του χρόνου, ένα δίκτυο από εμπορικές πόλεις και πόλεις-κράτη είχε σχηματιστεί. Οι εξεγέρσεις των δουλοπάροικων ανάγκασαν τους φεουδάρχες να τους παραχωρήσουν δικαιώματα, ακόμα και γη έξω από τα φέουδα. Έτσι, για πρώτη φορά δημιουργείται στην ύπαιθρο ιδιοκτησία γης όχι μόνο για τους κυρίαρχους αλλά και για τους αγρότες.
Στο μεσαίωνα οι πόλεις ήταν ένας χώρος περιφραγμένος με τείχη που για να μπεις μέσα έπρεπε να περάσεις από πύλες. Στην αρχή του μεσαίωνα στις πόλεις συγκεντρωνόταν η εύπορη κοινωνία στο μέσο μεγάλων αραιοκατοικημένων εκτάσεων, όπου αγρότες εργάζονταν στην ουσία για να συντηρείται η πόλη. Στη συνεχεία ήταν ένας τόπος παραγωγής και ανταλλαγών όπου διαπλεκόταν η βιοτεχνία και το εμπόριο.[2]
Η αστική τάξη προέκυψε από τους αρχηγούς των δραστηριοτήτων στην πόλη, από τις συντεχνίες, το εμπόριο, την διοίκηση και αυτούς που διαχειρίζονταν την προστασία της πόλης. Με την ενδυνάμωση της αστικής τάξης το φεουδαρχικό σύστημα άρχισε να καταρρέει.
Μεγάλη αστικοποίηση εκδηλώθηκε τον 16ο αιώνα λόγω των αλλαγών στην γεωργία και την αύξηση της παραγωγής. Με μεθοδευμένο καταμερισμό εργασίας, εξειδίκευση και παράλληλα πρόοδο στις επιστήμες και τις τέχνες οι πόλεις είχαν γίνει το κατάλληλο εργαστήρι για ανακαλύψεις και εφευρέσεις οι οποίες θα έφταναν στο αποκορύφωμα τους με την βιομηχανική επανάσταση.
Εκβιομηχάνιση και αστικοποίηση.
Η βιομηχανική παραγωγή ως γνωστόν απαιτεί τεράστιο καταμερισμό εργασίας και εξειδίκευση. Οι νέοι διαχωρισμοί οδήγησαν στην όξυνση της επιβολής και των εξουσιαστικών σχέσεων. Νέοι ρόλοι επινοήθηκαν και οι παλιοί διευρύνθηκαν. Οι άνθρωποι που δεν βίωσαν την βίαιη αλλαγή (αστικοποίηση και εκβιομηχάνιση) γεννιόντουσαν μέσα στην άγνοια ενός «κλειστού σύμπαντος» στις πόλεις. Η αλλοτρίωση από τον φυσικό κόσμο ήταν και είναι προϋπόθεση για να λειτουργήσει ο μηχανισμός της πόλης.
Η αστικοποίηση στην Ευρώπη ήταν τεράστια, όπως ήταν στην συνέχεια και σε κάθε νέο εκβιομηχανισμένο τόπο, αποικία ή ημιαποικία. Οι απαιτήσεις της βιομηχανικής παραγωγής εξαπλώθηκαν σε όλο τον πλανήτη. Νέες πόλεις ξεφύτρωναν η μια μετά την άλλη. Ο βιομηχανικός τρόπος παραγωγής αναδιοργάνωσε τον προβιομηχανικό χώρο και επέβαλε νέες νόρμες. Η αστικοποίηση επικράτησε και οι αγροτικές κοινοτικές δομές αποδιοργανώθηκαν.
Οι πόλεις ανέκαθεν είχαν άμεση εξάρτηση με την ύπαιθρο. Οι αλλαγές στον γεωργικό τομέα φέρνουν μεγάλες αλλαγές και στις πόλεις. Αν δούμε πότε άρχισε η πρώτη συστηματική γεωργία, θα δούμε και την εμφάνιση των πρώτων πόλεων. Στον μεσαίωνα με διάφορες τεχνικές αλλαγές στην γεωργική παραγωγή εμφανίστηκαν νέες πόλεις, ενώ οι παλιές διογκώθηκαν. Το ίδιο συνέβη με την βιομηχανική επανάσταση και τις νέες τεχνικές εφαρμογές στην γεωργία. Για παράδειγμα, ο αστικός πληθυσμός της Αγγλίας από το 20% του συνόλου της χώρας το 1750 μετά από ένα αιώνα έφτασε το 80%. Τα ίδια φαινόμενα αλλά με μεγαλύτερη ένταση παρουσιάστηκαν και μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο με την εφαρμογή της υψηλής τεχνολογίας στη γεωργία.
Το 1800 υπήρχαν στην Ευρώπη 22 πόλεις με πληθυσμό πάνω από 100χιλιάδες ενώ το 1900 υπήρχαν 125 τέτοιες πόλεις. Το 1900 μόνο το 5% των ανθρώπων όλου του κόσμου ζούσε στις πόλεις ενώ το 1980 το 41% και σήμερα πάνω από το 50%.
Η βιομηχανική επανάσταση ήταν η βασική αιτία για να κατασκευαστούν οι μητροπόλεις. Η μητρόπολη είναι ένας χώρος εξουσιαστικά δομημένος, που εξυπηρετεί τον έλεγχο της κοινωνικής ζωής. Το κέντρο της πόλης αποτελεί τον πυρήνα συνοχής(μονοκεντρικότητα) και εκεί συγκεντρώνονται σε μεγάλο ποσοστό το εμπόριο, οι υπηρεσίες και τα διοικητικά κτήρια.
Κατά το δευτερο μισό του 20ου αιώνα οι μητροπόλεις αρχίζουν να αλλάζουν σταδιακά. Οι βαριές βιομηχανίες μεταφέρονται έξω από τις πόλεις, ενώ στο εσωτερικό τους αναπτύσσονται κυρίως εργασίες που έχουν να κάνουν με παροχή υπηρεσιών και εμπορικές συναλλαγές. Το νέο κύμα αστικού πληθυσμού συνοδεύεται και με την επέκταση του αστικού τοπίου αλλά και του αστικού τρόπου ζωής στην ύπαιθρο. Σύγχρονοι δρόμοι και μεταφορές συνδέουν τις πόλεις μεταξύ τους ενσωματώνοντας ακόμα και μικρά χωριά. Η μητρόπολη στο εσωτερικό της χάνει την παλιά μονοκεντρικότητα της και δομείται ένα πολυκεντρικό αστικό τοπίο με πολλές μητροπολιτικές περιοχές.
Σήμερα στις λεγόμενες ανεπτυγμένες χώρες η αστικοποίηση ως ένα βαθμό έχει σταθεροποιηθεί όπως και η αύξηση του πληθυσμού τους. Στις χώρες όμως του «τρίτου κόσμου», λόγω των ανακατατάξεων στον αγροτικό τομέα, η αστικοποίηση είναι τεράστια. Το αποτέλεσμα είναι στην Αφρική το 72% του αστικού πληθυσμού να ζει σε παραγκουπόλεις, στην Ασία το 43%, στην Λατινική Αμερική το 52%, στην Μέση Ανατολή και την Βόρειο Αφρική το 30%.
Η εξάρτηση από την πόλη
Η πόλη είναι ένας χώρος απόλυτα τεχνητός και οι ανάγκες των ανθρώπων που ζουν σε αυτές είναι κατά κύριο λόγο πλαστές και κατασκευασμένες. Για να λειτουργεί σωστά μια πόλη θα πρέπει να επικρατεί τάξη και πειθαρχία. Έτσι, όλα στην πόλη είναι προγραμματισμένα με κανόνες και νόμους. Οι άνθρωποι θέλοντας και μη είναι αναγκασμένοι να προσαρμοστούν στους ρυθμούς της πόλης. Στην πόλη όλα έχουν την οικονομική τους αξία, όλες οι δραστηριότητες ακόμα και αυτές του «ελεύθερου χρόνου» έχουν ως βαθύτερο σκοπό να συντηρείται η τάξη. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την πόλη ως μια κτηνοτροφική μονάδα, αν και οι κτηνοτροφικές μονάδες είναι πολύ χειρότεροι χώροι. Όπως τα ζώα μέσα στα κλουβιά, έτσι είναι και οι άνθρωποι μέσα στη πόλη, στα διαμερίσματα, τις σχολικές αίθουσες, στα λεωφορεία, στο μετρό, στο αμάξι. Για να επιβιώσεις στην πόλη πρέπει να είσαι εξημερωμένος –εκπολιτισμένος, να παίρνεις τα αντιβιοτικά σου και την διαφόρων ειδών νάρκωση που σου προσφέρεται απλόχερα. Τρεφόμαστε με τυποποιημένη τροφή χωρίς να έχουμε ιδέα πως παράχθηκε και από πού προέρχεται. Η πόλη μοιάζει με ενυδρείο αν και ξέρουμε ότι το ενυδρείο είναι χειρότερος χώρος από την πόλη. Επικοινωνούμε μέσα από ψηφιακές γυάλινες οθόνες κυνηγημένοι από την αποχαύνωση του θεάματος μέχρι να μας πάρει ο ύπνος. Η πόλη μοιάζει με φυλακή αν και ξέρουμε ότι η φυλακή είναι πολύ χειρότερος χώρος. Ο προαυλισμός των κρατουμένων στις φυλακές μοιάζει με την έξοδο στα αλλοτριωμένα μαγαζιά της διασκέδασης. Η πόλη μοιάζει με ένα μεγάλο εργοστάσιο όπου το ένα γρανάζι επικοινωνεί με το άλλο για να μετατρέψουν κάθε τι φυσικό σε ένα άθλιο νεκρό κατασκεύασμα.
Η πόλη είναι ένας οδοστρωτήρας που επεκτείνεται καταστρέφοντας, μολύνοντας και υποδουλώνοντας. Η σύγχρονη πόλη είναι στην πραγματικότητα ένα ηλεκτρονικό σύστημα που για να απελευθερωθούμε εμείς και ο φυσικός κόσμος θα πρέπει να κόψουμε τα καλώδια και να καταστρέψουμε τους ηλεκτροτροφοδότες της.
Είμαστε εξαρτημένοι από τον μηχανισμό της πόλης, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε ανίκανοι να ζήσουμε χωρίς αυτή. Φτάνει να αναζητήσουμε την απλή και φυσική ζωή. Όχι ως μια λύση ατομικής φυγής, άλλωστε η πόλη όπως είπε και ο αστός ποιητής «..όπου κι αν πας πάντα θα σ’ ακολουθεί», αλλά σαν μια συλλογική προσπάθεια για την πραγμάτωση της ολικής απελευθέρωσης. Όσο πιο γρήγορα γίνει μια τέτοια επανάσταση τόσο το καλύτερο για ολόκληρο τον πλανήτη. Άλλωστε ο πολιτισμός μόνο την καταστροφή φέρνει.
Η εξουσιαστική πρακτική κατασκεύασε τις πόλεις και όχι οι ελεύθεροι άνθρωποι. Για να λειτουργήσει η πόλη, όλες οι δραστηριότητες θα πρέπει να είναι τεμαχισμένες και υπό έλεγχο, γι’ αυτό στην πόλη δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αυτάρκειας και αυτενέργειας. Οι αναρχικές κοινότητες μπορούν να πραγματωθούν στην ολότητα τους διαλύοντας την αλλοτρίωση που επιβάλουν οι εξουσιαστικές δομές.
Η μαζική κοινωνία ή κατά τον Αριστοτέλη η πολιτική κοινωνία, δεν είναι παρά ένα κατασκεύασμα των επιλογών και κινήσεων της κυριαρχίας. Η πολυπλοκότητα και οι αλλοτριωμένες σχέσεις που την δομούν δεν έχουν καμία σχέση με την αναρχία και την ελευθερία. Η πόλη είναι το καλούπι της μαζικής κοινωνίας. Με την άρνηση και την καταστροφή του κράτους και κατά συνέπεια της πόλης, η κοινωνία θα απελευθερωθεί και θα σκορπίσει πίσω στη φύση σχηματίζοντας κοινότητες δίπλα σε φυσικούς πόρους.
Το κράτος που είναι η πιο συγκροτημένη και οργανωμένη μορφή εξουσίας καταφέρνει να υποτάσσει την κοινωνία εξαρτώντας την με τους μηχανισμούς του. Το κράτος είναι ο υπεύθυνος στο να ρυθμίζει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες μέρος της κοινωνίας θα τρέφεται και θα καλύπτει τις πλαστές ανάγκες της. Η κυριαρχία συγκροτείται χάρις την σχέση εξάρτησης που έχει μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού με τους θεσμούς της.
Απελευθέρωση από την κυριαρχία θα βιώσουμε όχι αντικαθιστώντας την εξάρτηση με τις δομές του κράτους με την εξάρτηση με κάποιες άλλες δομές, αλλά καταστρέφοντας την εξάρτηση από δομές και καταφεύγοντας σε ένα τρόπο ζωής που θα χαρακτηρίζεται από απλότητα, αλληλεγγύη και αρμονία με τον φυσικό κόσμο.
Η πόλη ως καρκίνωμα στο σώμα του πλανήτη.
Η πόλη είναι ο χώρος εκπολιτισμού των ανθρώπων, στον οποίο η εξουσία αναπαράγεται και διαιωνίζεται. Οι σύγχρονες πόλεις όχι μόνο δεν εξασφαλίζουν την ελευθερία μας, αλλά απειλούν την υγεία μας και καταστρέφουν ανελέητα τον υπόλοιπο φυσικό κόσμο. Βασικό χαρακτηριστικό της λειτουργίας της σύγχρονης πόλης είναι η υπερκατανάλωση μέσω της υπερεκμετάλλευσης. Οι συνέπειες αυτής της αλλοτριωμένης νοοτροπίας είναι τεράστιες.
Οι χιλιάδες τόνοι αποβλήτων που παράγουν καθημερινά οι σύγχρονες πόλεις μολύνουν ολόκληρη τη βιόσφαιρα. Οι αποψιλώσεις δασών για να χρησιμοποιηθεί η γη από την γεωργία και την κτηνοτροφία και έπειτα να παραχθεί η τροφή των κατοίκων στις πόλεις, η αλόγιστη εξόρυξη ορυκτών για τις ανάγκες των μεταφορών, της θέρμανσης και της ηλεκτροδότησης των πόλεων επιφέρουν τεράστιες ζημιές στα οικοσυστήματα, καταστρέφοντας τις λίμνες, τα ποτάμια, τις θάλασσες και σκοτώνοντας κάθε ζωντανό οργανισμό που φιλοξενούν.
Τα αυτοκίνητα που θεωρούνται ως σύμβολα ευημερίας και προόδου για τους πολιτισμένους, όπως και όλες οι μεταφορές εμπορευμάτων στις πόλεις είναι η σοβαρότερη αιτία για την μόλυνση του περιβάλλοντος, αφού οι μεταφορές καταναλώνουν την μεγαλύτερη ποσότητα καύσιμων ορυκτών σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα.
Σήμερα υπάρχουν γύρω στα 900εκ. αυτοκίνητα σε όλο τον κόσμο, ενώ αν θεωρούσαμε ότι υπάρχει ισονομία στην κατοχή αυτοκινήτου τότε θα έπρεπε ίσως να μιλάμε για 5 δισεκατομμύρια. Από την άλλη το 80% των ορυκτών μεταλλευμάτων καταναλώνεται από το 20% του πληθυσμού της γης. Φανταστείτε πόσο χειρότερα θα ήταν τα πράγματα αν όλοι οι άνθρωποι είχαν ίσα δικαιώματα στη χρήση των βιομηχανικών και τεχνολογικών προϊόντων.
Οι εναλλακτικές προτάσεις που προτείνονται για την επιβίωση των πόλεων όπως η ανακύκλωση, οι αναπλάσεις, η διαχείριση αποβλήτων και οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας εκτός του ότι είναι προσπάθειες παράτασης του πολιτισμού είναι ταυτόχρονα αναποτελεσματικές και επιβλαβείς, επιτρέποντας την περεταίρω καταστροφή του φυσικού κόσμου.
Ο τρόπος λειτουργίας των πόλεων σηματοδοτεί και ένα σύνολο από προαναγγελθέντα «ατυχήματα» και καταστροφές. Για παράδειγμα ξέρουμε ότι κάθε χρόνο σκοτώνεται ένας αριθμός ανθρώπων από τροχαία «ατυχήματα» και ξέρουμε ότι τον επόμενο χρόνο πάλι θα σκοτωθεί παρόμοιος αριθμός ανθρώπων από τροχαία. Ξέρουμε ότι το μολυσμένο περιβάλλον θα προκαλέσει καρκίνους, ξέρουμε ότι μολύνεται και καταστρέφεται η φύση και ακόμα ξέρουμε ότι αυτό δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα. Παρ’ όλα αυτά τα μελλοντικά ατυχήματα παρουσιάζονται ως «παράπλευρες απώλειες» ή αναπόφευκτα γεγονότα.
Οι σύγχρονες πόλεις είναι αποτέλεσμα του βιομηχανοτεχνολογικού συστήματος και το μόνο που εξυπηρετούν είναι ο κοινωνικός έλεγχος και η αναπαραγωγή της κυριαρχίας. Η αλλοτριωμένη επιβίωση στις πόλεις αφορά μόνο ένα μέρος από το σύνολο του ανθρώπινου πληθυσμού και έχει ημερομηνία λήξης. Παράλληλα μην ξεχνάμε ότι ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι εγκλωβισμένοι σε παραγκουπόλεις.
Ας αναζητήσουμε φυσικούς τρόπους διαβίωσης για να καταφέρουμε να διακόψουμε την εξάρτηση μας από την μέγα -μηχανή της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης πόλης και τον πολιτισμό. Για να συνεχίσουμε να αντικρίζουμε ως ανθρώπινο είδος τον ήλιο και να αφήσουμε τον υπόλοιπο φυσικό κόσμο να αναγεννηθεί.
Οι πόλεις και οι κάτοικοι της στην ουσία επιβιώνουμε χάρη στην εφαρμογή της υψηλής τεχνολογίας και την λεηλασία του φυσικού κόσμου. Κατά πόσο είμαστε πρόθυμοι να ζήσουμε μια ζωή τρεφόμενοι από μια εντελώς τεχνίτη και γενετικά τροποποιημένη διατροφή, όταν θα μας ανακοινώσουν τα κράτη ότι δεν μπορούμε να έχουμε καθόλου φυσική τροφή; Ποιες θα είναι οι συνέπειες στον πληθυσμό σε κάθε είδους ζωή πάνω στη γη αν διατηρηθούν ως έχουν οι παράγοντες που μολύνουν και καταστρέφουν τα οικοσυστήματα;
Προβιομηχανικά χρειαζόταν ένας αγρότης για να τραφούν δέκα κάτοικοι στην πόλη, σήμερα χάριν της υψηλής τεχνολογίας χρειάζεται μόλις ένας αγρότης για να τραφούν περίπου πενήντα κάτοικοι της πόλης. Όμως, ποιος μας εγγυάται ότι η γη θα μπορεί να αποδίδει τόσο για να θρέψει τον αυξανόμενο πληθυσμό των πόλεων με τις ιδιαίτερες ανάγκες τους; Ως πότε η αλλοτρίωση από τον φυσικό κόσμο θα θεωρείται δεδομένο και αναπόφευκτο γεγονός, αγνοώντας ηθελημένα ή μη ότι αυτά που τρώμε και καταναλώνουμε στην πόλη είναι προϊόν λεηλασίας και όχι μιας υγιούς διαδικασίας που εξασφαλίζει την βιωσιμότητα της φύσης; Μήπως να αρχίσουμε δεήσεις μπας και βρουν οι επιστήμονες μια νέα αποικία στο διάστημα; Ποιος θα συμμετάσχει πρώτος στο πείραμα;
Σύμπραξη για την αναρχία
[1] Στην αρχαιολιγία και την ανθρωπολογία, με τον όρο αστική επανάσταση εννοείται η διαδικασία μετεξέλιξης μικρών αγροτικών οικισμών σε μεγάλα, κοινωνικά σύνθετα, πολιτισμένα αστικά κέντρα.
[2] Αξιοσημείωτο είναι ότι σε κάποιες πόλεις κατά το μεσαίωνα, που σήμερα μάλλον θα τις λέγαμε κοινότητες, αφού αριθμούσαν 2 μέχρι 10 χιλιάδες κατοίκους, είχαν γίνει διάφορες εξεγέρσεις. Οι πόλεις προσπάθησαν να απελευθερωθούν από το φεουδαρχικό σύστημα, καθιερώνοντας διάφορους ελευθεριακούς κανόνες και ήθη στο εσωτερικό τους.