Είναι διάχυτη η εντύπωση ότι ο τρόπος ζωής μας και οι θεσμοί που καθορίζουν την καθημερινότητα μας προέρχονται μέσα από μια δεδομένη και νομοτελειακή πορεία και εξέλιξη της ανθρωπότητας. Ότι οι συνθήκες που βιώνουμε είναι το αποτέλεσμα μιας γραμμικής, σταδιακής και χρόνιας προσπάθειας των ανθρώπων για ευημερία και επιβίωση. Συνήθως αγνοείται ο καθοριστικός ρόλος που είχε η κυριαρχία ανά τους αιώνες για να φτάσουμε στην σημερινή πραγματικότητα. Στην προσπάθεια να ερμηνευτούν διάφορες καταστάσεις και προβλήματα της εποχής μας συνηθίζεται να γίνεται μια ανασκόπηση του παρελθόντος στο βάθος των δύο τελευταίων αιώνων, αγνοώντας ηθελημένα ή μη το απώτερο παρελθόν και τα γεγονότα που δόμησαν το σήμερα.
Είναι σημαντικό, στην προσπάθεια μας να απαλλαγούμε από την αθλιότητα του εξουσιασμού, να ανατρέξουμε σε διάφορα γεγονότα τα οποία μπορούν σε κάποιες περιπτώσεις να μας δώσουν απαντήσεις σε διάφορους προβληματισμούς μας ή να μας προειδοποιήσουν για ενδεχόμενα προβλήματα που ίσως προκύψουν. Καλό θα ήταν για την ενδυνάμωση του αγώνα ενάντια στη κυριαρχία να ψάχναμε και να αναγνωρίζαμε τις επιδιώξεις μας σε παραδείγματα του παρελθόντος κατά τα οποία οι άνθρωποι έζησαν χωρίς δομημένη εξουσία.
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι το υπάρχον έχει τις ρίζες του πολύ πιο πίσω από τις σύγχρονες ανακατατάξεις. Το υπάρχον έχει άμεση σχέση με το ενιαίο μόρφωμα του πολιτισμού και την εγκατάλειψη ενός πρότινος βίου συμφιλίωσης με τον φυσικό κόσμο.
Σήμερα, στην εποχή της υψηλής τεχνολογίας μπορεί να εκπλήσσει το γεγονός και μόνο να μιλάει κανείς για την αναγκαιότητα του πολιτισμού. Όμως, ποιος είναι ο λόγος για να μην μιλήσουμε για την έννοια και την διαδικασία του πολιτισμού από την στιγμή που επιδιώκουμε την Αναρχία; Ποιος είναι ο λόγος για να μην ασχοληθούμε και να μην αναζητήσουμε απαντήσεις ακόμα και για τα πιο ασήμαντα αίτια της σημερινής «αδιέξοδης» σκλαβιάς που βιώνουμε, από την στιγμή που επιδιώκουμε ήδη την αισθαντικότητα της ολικής απελευθέρωσης; Γιατί να συμβιβαστούμε με το ψέμα και την ψευδαίσθηση της αναγκαιότητας θεσμών και δομών, που στην ουσία είναι και η αιτία της αιχμαλωσίας;
Από μια υποθετική σκοπιά, αν θεωρούσαμε τον πολιτισμό ότι επιβλήθηκε από το βασίλειο της αναγκαιότητας, θα έπρεπε να χαρακτηρίζαμε τους πρώτους ανθρώπους που τον καθιέρωσαν ως τραγικά ηλίθιους. Όμως, αυτό που ονομάζουμε πολιτισμό στη ουσία πάει πακέτο με την κυριαρχία, την ύπαρξη οργανωμένης εξουσίας και κράτους. Στο ίδιο πακέτο βρίσκεται και η συσκότιση, η αναχαίτιση και ο φόβος για την αλήθεια του πρότινος ελεύθερου βίου.
Ο πολιτισμός εμφανίστηκε μέσα από ένα σύνολο διαχωρισμών. Η τεχνολογία αποδείχτηκε ένα καλό όπλο για την κυριαρχία, στο να διαιωνίζει τους διαχωρισμούς και την επέκταση της. Η αρχή έγινε από τον διαχωρισμό της ανθρωπότητας από το φυσικό κόσμο. Από την τεμαχισμένη δραστηριότητα, τον τεμαχισμένο χρόνο και χώρο σήμερα ο τεμαχισμός επεκτάθηκε στον έλεγχο του σώματος, στα κύτταρα και τα γονίδια, σε μία προσπάθεια να κατασκευαστεί και να καθοριστεί εκ νέου μια άλλη φύση, αυτή της νέας ευγονικής. Με την πρόφαση ότι η επιστήμη κατέχει την αλήθεια ο έλεγχος μέσα και έξω από τα ζώντα σώματα εμφανίζεται ως ο τεχνολογικός μεσσιανισμός που θα σώσει την ανθρωπότητα από τα δεινά της. Τα τελευταία 60 χρόνια η κυριαρχία επανακαθορίζει σταδιακά την έννοια της φύσης, το τι είναι ζωή και τι ρόλο έχει ο άνθρωπος πάνω στον πλανήτη. Μα στην πραγματικότητα αυτό δεν έκανε πάντα;
Ο πολιτισμός εμφανίζεται από τα μέσα μαζικού ελέγχου και πειθάρχησης και κυρίως από το σχολείο, ότι είναι μια κληρονομιά των υλικών, των πνευματικών αξιών και φαινομένων που δημιουργήθηκαν στην διάρκεια της ιστορίας της ανθρωπότητας. Στην πραγματικότητα όμως η έννοια του πολιτισμού συμπυκνώνει μόνο ένα μικρό μέρος της ιστορίας των ανθρώπων κατά το οποίο χαρακτηρίζεται από κυριαρχία, έλεγχο και επιβολή.
Ο τρόπος παραγωγής και διανομής των υλικών αγαθών και υπηρεσιών έχει άμεση σχέση, αλλά δεν αποτελεί την ρυθμιστική βάση όλης της κοινωνικής ζωής. Η επιστήμη, η τεχνολογία, η παιδεία, η επιτήρηση, ο σωφρονισμός, η οικονομία και η πολιτική διαπλέκονται και αλληλεπιδρούν για την ισοπεδωτική επιβολή μαζικών προτύπων ζωής, μοντέλων παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης. Βασική προϋπόθεση είναι ότι η φύση αποτελεί απλά ένα συντελεστή που πρέπει να δαμαστεί και να λειτουργήσει προς την ευημερία και την διόγκωση του βαβυλώνιου πύργου της κυριαρχίας και του πολιτισμού.
Η επέλαση της κυριαρχίας νοηματοδοτείται μέσα σ’ ένα σύνολο θεσμών που εντοπίζονται σε ένα βάθος χρόνου στη διαδικασία του πολιτισμού και εκφράζεται μέσα από την οργανωμένη εξουσία του κράτους σε οποιαδήποτε μορφή του. Ο θεσμός της πόλης και της τεχνολογίας δεν είναι πολιτισμικά ουδέτεροι, επειδή ενσωματώνουν και εκφράζουν τη λειτουργία και την επέκταση των σχέσεων της εξουσίας, αλλά αποτελούν και το μέσον διάδοσης των αξιών της.
Η δέσμευση και η συμπύκνωση ενέργειας στα σπλάχνα της γης ήταν προϋπόθεση για να ξεκινήσει ένας νέος κύκλος ζωής στην επιφάνεια του πλανήτη. Από τη φρικαλέα υλοτόμηση η κυριαρχία εισέβαλε στο εσωτερικό της γης αναζητώντας τρόπους για την επέκτασή της. Ο άνθρακας, το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο αποδεσμεύονται από τη γη με αποτέλεσμα την πρόσκαιρη ευημερία του πολιτισμού, ενώ οδηγείται στο θάνατο η βιόσφαιρα, τα οικοσυστήματα και τα είδη ζωής. Η δηλητηρίαση μικρή ή μεγάλη, οι μολύνσεις και οι παθήσεις είναι αναπόφευκτες συνέπειες της πολιτισμικής εξέλιξης.
Η εφεύρεση του χρόνου, που στην αρχή αποτελούσε ρυθμιστικό παράγοντα των αγροτικών κοινωνιών, στις μέρες μας με τη χρήση του πετρελαίου οδηγεί σε νέες νόρμες και κανόνες επιβίωσης. Η ταχύτητα και ο εκσυγχρονισμός παραμέρισαν την απόλαυση, την ηρεμία και τη γαλήνη στο όνομα της αέναης εξέλιξης. Στον πολιτισμό η ζωή τεμαχίζεται και γίνεται αντιληπτή ως αξία χρήσης ενώ παραμερίζονται και αλλοιώνονται οι αυθεντικές, απλές κι ανεκτίμητες απολαύσεις της.
Η μεταμεσαιωνική αποικιοκρατική κυριαρχία, μέσω των θεωρητικών της, δήλωσε τις προθέσεις της αναδυόμενης αυτοκρατορίας του δυτικού πολιτισμού. Ο Francis Bacon (στην Ατλαντίδα) διατύπωσε ότι ο στόχος της επιστήμης είναι «η διεύρυνση των ορίων της επικράτειας του πολιτισμού έως την πραγμάτωση του κάθε δυνατού πράγματος». Ο πολιτισμός, όπως τον διατύπωσαν οι διαφωτιστές, ήταν η ενιαία, οικουμενική και σύνθετη (θεσμική, ηθική, επιστημονική και κοινωνική) πορεία προόδου της ανθρωπότητας προς την τελειότητα, μέσα από διαδοχικά, εξελικτικά στάδια, με την ανάπτυξη της γνώσης και της επιστήμης και υπό την καθοδήγηση του Ορθού Λόγου (λογικής). Μέσω της προόδου παραμύθιαζαν τον κόσμο ότι η ανθρωπότητα θα βρει την ευτυχία και την ελευθερία. Με τον τρόπο αυτό η αποικιοκρατία και ο εκπολιτισμός των ιθαγενών του Νέου Κόσμου και της Αφρικής ήταν κάτι το θεμιτό, αφού οδηγούσε στην ευπρέπεια, την κοσμιότητα και την ευγένεια των τρόπων (αξίες που ήταν υπέρτατες για την αριστοκρατία της Δ.Ευρώπης).
Το δόγμα του ευρωπαϊκού εθνοκεντρισμού κατά τον 19ο αιώνα όριζε ότι η ανθρωπότητα οργανώνεται σε μια φυσική, σταθερή και αναλλοίωτη ιεραρχία, αγρίων, βαρβάρων και πολιτισμένων. Έτσι, ο εκπολιτισμός, ακόμα και δια της βίας, ήταν δικαιολογημένος και φυσικός. Η πορεία της ανθρωπότητας διαδιδόταν ότι είναι νομοτελειακά μονόδρομη από την αγριότητα στον πολιτισμό, μια άποψη που κυριαρχεί ακόμα και σήμερα.
Ο αγώνας για απελευθέρωση ξεκινά από την στιγμή που αρχίζουμε να αμφισβητούμε όλα αυτά που η κυριαρχία όρισε ως νομοτελειακά και φυσικά για να δικαιολογήσει την αναγκαιότητα της. Η επικράτεια της εξουσίας σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής πραγματικότητας στηρίζεται σε ένα σύνολο θεσμών, που μόνο με την συνολική τους αντιμετώπιση οι απελευθερωτικές απόψεις και πρακτικές θα καταφέρουν να μην εγκλωβιστούν στα πλοκάμια της εξουσίας. Όσο πιο γρήγορα γίνει κατανοητό αυτό, τόσο πιο γρήγορα η γη θα πάρει ανάσες και η ζωή θα αποκτήσει το πραγματικό της νόημα.
Το παράδειγμα του Ράπα Νουί.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα πτώσης πολιτισμών. Στην κάθε περίπτωση η κατάρρευση έγινε λόγο κάποιου συνδυασμού αιτιών όπως για παράδειγμα λόγο επιθέσεων και εισβολών από γειτονικούς πολιτισμούς, λόγο κλιματικών αλλαγών, εξάντλησης των φυσικών πόρων ή ακόμα και λόγο των εμφύλιων συγκρούσεων. Η περίπτωση του Ράπα Νουί με την οποία θα ασχοληθούμε στο κείμενο αυτό, έχει σημεία ομοιότητας με το σύνολο του πλανήτη σήμερα και την καταστροφή του φυσικού κόσμου. Το Ράπα Νουί είναι ένα νησί τόσο απομονωμένο στον ειρηνικό ωκεανό όπως κατά κάποιο τρόπο είναι και η γη στο διάστημα.
Ράπα Νουί είναι η ονομασία που δώσανε οι κάτοικοι του νησιού στα νεότερα χρόνια και σημαίνει το «μεγάλο νησί». Το γνωστότερο όνομα του νησιού είναι Νήσος του Πάσχα, το οποίο το έδωσε ο Jacob Roggeven, ένας ευρωπαίος ναύαρχος που έφτασε μαζί με τον στόλο του στο νησί την Κυριακή του Πάσχα το 1722. Μέχρι τότε το παραδοσιακό όνομα του νησιού ήταν “Te Pito o Te Henua”, που σημαίνει ο ομφαλός της γης (το κέντρο του κόσμου).
Μόνο από το όνομα που είχε δοθεί στο νησί καταλαβαίνουμε το πόσο μεγάλη ιδέα είχαν για τον πολιτισμό τους οι τότε κάτοικοι του, κάτι που μας θυμίζει και άλλους πολιτισμούς με τις ίδιες ιδέες αλλά και τον σύγχρονο εθνοκεντρισμό που συντηρείται ακόμα σε όλα στα έθνη κράτη.
Το νησί με 142τ.χλμ. αποτελεί το πιο απόμακρο κατοικήσιμο κομμάτι γης στον κόσμο. Πλησιέστερη στεριά είναι τα νησιά Πίτκερν της Πολυνησίας 2090χλμ. χιλιόμετρα δυτικά και η ακτή της Χιλής 3700χλμ. στα ανατολικά.
Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν πολυνήσιοι, έφτασαν εκεί κάπου τον 9ο αιώνα ν.χ. (μέθοδος ραδιενεργού άνθρακα) μετά από πολυήμερο ταξίδι στον ειρηνικό ωκεανό. Το 1999 στα πλαίσια ερευνών, ένα ανασκευασμένο πολυνησιακό ιστιοφόρο μονόξυλο κατάφερε να φτάσει στο Ράπα Νουί από την Μανκαρεβα (νησί της Πολυνησίας) μετά από ταξίδι 17 ημερών.
Εικάζεται ότι οι πρώτοι άνθρωποι που έφτασαν στο νησί με προϊστορική τεχνολογία το εντόπισαν παρακολουθώντας τα σμήνη πουλιών που φώλιαζαν στο νησί και που πετούσαν για αναζήτηση τροφής σε ακτίνα 160χμ..
Η μετεγκατάσταση των πρώτων κατοίκων φαίνεται ότι ήταν πολύ προετοιμασμένη αφού για να επιβιώσουν μετέφεραν φυτά και ζώα (ταρό, μπανάνες, γλυκοπατάτες, σκύλους, κοτόπουλα, χοίρους, ποντίκια) που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να ζήσουν.
Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε βασιζόταν στην εντατική γεωργία, όπως αποδεικνύεται από διάφορα στοιχεία που υπάρχουν μέχρι σήμερα (1233 πέτρινοι ορνιθώνες, πέτρινα φράγματα και πέτρινα ποτιστικά συστήματα).
Όπως σε κάθε πολιτισμό, η κοινωνία ήταν χωρισμένη σε αρχηγούς και υποτελείς. Το νησί ήταν χωρισμένο σε 12 εδαφικές περιοχές που η καθεμιά ανήκε σε μια πατρία ή αιματοσυγγένεια. Αυτό που κάνει γνωστό διεθνώς σήμερα το Ράπα Νουί δεν είναι άλλο από τα τεράστια και πολλά σε αριθμό αγάλματα που υπάρχουν στο νησί. Οι κάτοικοι του Ράπα Νουί πριν την κατάρρευση του πολιτισμού τους, είχαν επιδοθεί με εμμονή στην κατασκευή των Μαόι, δηλαδή των πέτρινων αυτών αγαλμάτων. Η κατασκευή τους γινόταν σε έναν μεγάλο ηφαιστειογενή κρατήρα που υπάρχει στο νησί. 887 αγάλματα έχουν βρεθεί και 250 πλατφόρμες που στηνόντουσαν πάνω. Κατά μέσο όρο τα Μαόι ζύγιζαν 80 τόνους και είχαν ύψος κατά μέσο όρο 4,5μ., ενώ τα μεγαλύτερα είχαν ύψος 20μ. και ζύγιζαν μέχρι και 270 τόνους. Τα αγάλματα είναι σκορπισμένα σε όλο το νησί και ένας μεγάλος αριθμός τους παραμένει ακόμα στο λατομείο. Πολλά ακόμη είναι ημιλαξευμένα και προσκολλημένα στα πετρώματά του. Αυτό δείχνει ότι οι εργασίες εγκαταλείφθηκαν απότομα.
Ο πλοίαρχος James Cook, που επισκέφτηκε το νησί το 1774, βρήκε όλα τα αγάλματα γκρεμισμένα και τα πιο πολλά σπασμένα, πράγμα που υποδηλώνει τις συγκρούσεις που προηγήθηκαν μεταξύ των ιθαγενών. Ο Roggeven το 1722 έγραφε στο ημερολόγιό του «Οι πέτρινες φιγούρες στην αρχή μας άφησαν άναυδους, διότι δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε πώς είναι δυνατόν εκείνοι οι άνθρωποι, οι οποίοι δεν διαθέτουν βαριά και ογκώδη ξυλεία για την κατασκευή μηχανών, ούτε δυνατά σχοινιά, μπόρεσαν ωστόσο να ανεγείρουν τέτοιες φιγούρες, με ύψος 9 ολόκληρα μέτρα και ανάλογο πάχος». Το νησί του Πάσχα τον 18ο αιώνα ήταν μια έρημη γη με μερικούς θάμνους και μερικά δέντρα.
Η ύπαρξη τεράστιων αγαλμάτων σε ένα απομονωμένο νησί απαιτούσε ένα πλούσιο περιβάλλον και μια σύνθετη και πολύπλοκη κοινωνία. Το 1722 ο Roggeven δεν είδε ιθαγενή χερσαία ζώα μεγαλύτερα από έντομα, ούτε κατοικίδια ζώα εκτός από κοτόπουλα.
Τον 20ο αιώνα διάφορες βοτανολογικές μέθοδοι έδειξαν ότι επί εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, πριν από την άφιξη των ανθρώπων, όπως και στα πρώτα χρόνια του αποικισμού τους, το Πάσχα δεν ήταν καθόλου μια έρημη γη, αλλά ένα υποτροπικό δάσος με ψηλά δέντρα και ξυλώδεις θάμνους.
Μεγάλες εκτάσεις του νησιού καλύπτονταν από ένα μοναδικό είδος φοίνικα, ύψους 20μέτρων και διαμέτρου 2μέτρων . Υπήρχαν, επίσης, άλλα 20 διαφορετικά είδη ιθαγενών φυτών κι εκτός απ’ το φοίνικα 2 άλλα πολυνησιακά δέντρα ύψους 30 και 15μέτρων αντίστοιχα. Με τα δέντρα αυτά οι πολυνήσιοι ρυμουλκούσαν τα αγάλματα, έφτιαχναν σχοινιά, πλεούμενα και από κάποιος φλοιούς υφάσματα, κρασί και μέλι.
Ακόμα, μέσα από έρευνες πάνω σε διάφορα οστά που είχαν βρεθεί στα απορρίμματα των κατοίκων, μαθαίνουμε ότι 6 ενδημικά είδη πουλιών έβρισκαν καταφύγιο στο νησί, ενώ άλλα 25 είδη θαλάσσιων πουλιών φώλιαζαν μόνιμα στο Ράπα Νούι. Κανένα από αυτά τα είδη δεν υπάρχει πια στο νησί, παρά μόνο μερικά στις κοντινές βραχονησίδες. Η πλήρης έλλειψη αρπακτικών πρόσφερε το ιδανικό μέρος για την αναπαραγωγή των πτηνών, μέχρι που ήρθαν οι πρώτοι άνθρωποι στο νησί.
Από έρευνες σε σωρούς απορριμμάτων μαθαίνουμε επίσης πολλά για το διαιτολόγιο των κατοίκων. Οι πρώτοι άποικοι φαίνεται να κατανάλωναν φώκαινες και ψάρια του ανοιχτού ωκεανού, όπως τόνους και δελφίνια. Στη συνέχεια, όμως, λόγω της αποψίλωσης των δασών, δεν μπορούσαν να κατασκευάσουν μονόξυλα κι έτσι περιορίζονταν στη στεριά. Τα ψάρια πάλι που ήταν κοντά στη στεριά δεν μπορούσαν να τα ψαρέψουν εύκολα λόγω της ανώμαλης ακτογραμμής και των απότομων κλίσεων στο βυθό του ωκεανού. Τα δέντρα κόβονταν δίνοντας τη θέση τους σε κήπους και καλλιέργειες. Το ψηλότερο βουνό του νησιού (500μ.) έχει όνομα «Τερεβάκα» που σημαίνει «ο τόπος που βρίσκουμε τα μονόξυλα» και είχε αποψιλωθεί αλόγιστα. Χωρίς τα δέντρα όλα είχαν αλλάξει για τους κατοίκους του νησιού και η τύχη του πολιτισμού τους είχε πάρει το δρόμο της. Ο χειμώνας χωρίς ξύλα ήταν πια πολύ δύσκολος και μέχρι και ο τρόπος ταφής άλλαξε, αφού πια δεν μπορούσαν να κάψουν τους νεκρούς τους.
Η αποδάσωση επέφερε τη διάβρωση του εδάφους από τη βροχή και τον άνεμο, με τραγικές συνέπειες για τις καλλιέργειες (αφυδάτωση και διαρροή των θρεπτικών ουσιών του εδάφους).
Οι επιπλέον συνέπειες ήταν ο λοιμός, η απότομη μείωση του πληθυσμού και εν τέλει ο κανιβαλισμός. Οι συνέπειες του λοιμού επιβεβαιώνονται από μικρά αγαλματίδια που απεικονίζουν σκελετωμένους ανθρώπους. Ο πλοίαρχος Cook το 1774 περιέγραψε τους νησιώτες ως «κοντούς, αδύνατους, συνεσταλμένους και αξιολύπητους».
Ανθρώπινα οστά βρέθηκαν όχι μόνο σε ταφές, αλλά και στους σωρούς των απορριμμάτων. Οι προφορικές παραδόσεις των νησιωτών διακατέχονται από τον κανιβαλισμό, εξού και η υβριστική φράση που έμεινε στην παράδοσή τους «η σάρκα της μητέρας σου είναι σφηνωμένη στα δόντια μου».
Η παλιά θρησκεία καταργήθηκε μαζί με την εξουσία των αρχηγών. Το μέγεθος και ο αριθμός των αγαλμάτων δεν αντανακλά μόνο τον ανταγωνισμό αντίπαλων αρχηγών, αλλά και τις επείγουσες θρησκευτικές εκκλήσεις βοήθειας απέναντι στην καταστροφή του περιβάλλοντος. Υπολογίζεται ότι γύρω στο 1680, οι αντιμαχόμενες πατρίες έπαψαν να ανεγείρουν αγάλματα και άρχισαν να γκρεμίζουν η μια τα αγάλματα της άλλης. Η ίδια πρακτική καταστροφής αγαλμάτων παρουσιάζεται σε πολλούς πολιτισμούς της αρχαιότητας, αλλά και σε πιο σύγχρονες κοινωνίες όπως στη Ρωσία με το άγαλμα του Στάλιν και στη Ρουμανία με το άγαλμα του Τσαουσέσκου.
Η θλιβερή ιστορία των κατοίκων του Ράπα Νουί συνεχίζεται και μετά την απότομη μείωση του πληθυσμού του το 17ο αιώνα, κατά τη μετέπειτα ευρωπαϊκή παρουσία στο νησί. Οι Ευρωπαίοι κατακτητές εισήγαγαν ευρωπαϊκές νόσους σκοτώνοντας πολλούς ιθαγενείς (1836). Από το 1805 απαγάγονταν νησιώτες για να πουληθούν ως εργάτες ή δούλοι, ενώ το 1862-1863 12 πλοία προερχόμενα από το Περού απήγαγαν 1500 ανθρώπους (τον μισό επιζών πληθυσμό). Η πρακτική αυτή ονομαζόταν «κυνήγι μαύρων πουλιών», κατά την οποία οι περισσότεροι αιχμάλωτοι πέθαιναν κατά την αιχμαλωσία τους. Έπειτα, όμως, από πολιτικοκοινωνικές πιέσεις, 12 περίπου επιζώντες από τους 1500 επαναπατρίστηκαν, με αποτέλεσμα να μεταδώσουν άλλη μια επιδημία ευλογίας στο νησί.
Οι ιεραπόστολοι εγκαταστάθηκαν στο νησί το 1864, κατέστρεψαν όλα τα ξύλινα γλυπτά, θρησκευτικά αντικείμενα και επιγραφές που αποτελούσαν το αρχείο της χαμένης γλώσσας του Ράπα Νουί. Το 1872 είχαν απομείνει μόλις 111 νησιώτες στο Ράπα Νουί.
Θα κλείσουμε με κάποια ερωτήματα που θέτει και ο συγγραφέας J.Diamond από το βιβλίο του οποίου πήραμε τις περισσότερες πληροφορίες που βάλαμε στο κείμενο. «Τι έλεγε ο κάτοικος του νησιού του Πάσχα που έκοψε τον τελευταίο φοίνικα, την στιγμή που τον έκοβε;» Μήπως φώναζε σαν τους σύγχρονους ξυλοκόπους, «δουλειές όχι δέντρα!»; Ή, «Η τεχνολογία θα λύσει τα προβλήματά μας, μην φοβάστε, θα βρούμε ένα υποκατάστατο για το ξύλο»; Ή, «δεν έχουμε αποδείξεις ότι δεν υπάρχουν φοίνικες κάπου αλλού στο Πάσχα, πρέπει να ψάξουμε περισσότερο, η πρόταση να απαγορευθεί η υλοτόμηση είναι πρόωρη και υπαγορεύεται από φοβίες».
Σύμπραξη για την αναρχία
adamasto.squat.gr
