ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΑΝΤΙ-ΠΡΙΜΙΤΙΒΙΣΤΗΣ (Μέρος Α΄)
Εισαγωγή
Δεν υπήρχε πολιτισμός που να κράτησε πάνω από κάποιες εκατοντάδες χρόνια. Είναι λογικό ότι αυτός στον οποίο εξαναγκαζόμαστε να ζούμε σήμερα (Δυτικός, Ευρω-Αμερικανικός, Καπιταλιστικός, Μετα-βιομηχανικός, όπως θέλει κανείς να τον αποκαλεί…) θα καταρρεύσει επίσης μια μέρα.
Οι ανισότητες ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς, ανάμεσα στους εντολοδότες και τους εντολοδόχους, προσδιορίστηκαν και δέχθηκαν την κριτική από αναρχικούς εδώ και 150 χρόνια και γίνονται ολοένα και πιο φανερές και πιο αποκρουστικές. Η δημόσια δυσαρέσκεια πολώνεται εύθυμα, εμποτίζεται με μια εύκολη από-ανθρωποποίηση των προκαθορισμένων εχθρών, οι λεγόμενοι πόλεμοι πολιτισμού συνεχίζονται γοργά. Το συντριπτικό βάρος που εναποτίθεται στο φυσικό κόσμο και τους ιθαγενείς λαούς (συμπεριλαμβανομένων των ημι-νόμιμα εκτοπισμένων) από την εξόρυξη φυσικών πόρων(1) και η επέκταση και ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων συνεχίζεται αμείωτα.
Το τέλος αυτού του πολιτισμού μπορεί να έχει τα χαρακτηριστικά κάποιας αποκαλυπτικής και φιλοπόλεμης ταινίας τρόμου, παρόμοιας με αυτό που έχει ονομαστεί «Η Κατάρρευση», τροφή για την αμερικανική λαϊκή κουλτούρα της περασμένης δεκαετίας. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να είναι σαν μια αργή διάβρωση της τεχνολογικής εξάρτησης με μια συνοδεύουσα αναστροφή σε μια πιο απλή, αποκεντρωμένη, και τοπικο-κεντρική κουλτούρα, με τους λαούς να χρησιμοποιούν βιομηχανικά γκάτζετ και να τα ψευτο-επιδιορθώνουν για όσο υπάρχουν πρώτες ύλες. Μπορεί ακόμα να είναι και το αποτέλεσμα μια αυτό-οργανωμένης αναδόμησης του ουρμπανισμού, ευθυγραμμισμένου με τους θεατρινισμούς που αφορούν την Επαναστατημένη Βαρκελώνη (Ιούλιος 1936 – Απρίλιος 1937). Όλοι οι αναρχικοί συμφωνούν, πάντως, ότι η τωρινή οργάνωση του πολιτισμού είναι μη υπερασπίσιμη.
Ο φόβος του αναρχισμού
Οι ενστάσεις στις ιδέες και οράματα των διαφόρων σχολών του αναρχισμού προέρχονται απ’ όλες τις κατευθύνσεις. Οι αναρχικοί τείνουν να προσέχουν περισσότερο αυτές που προέρχονται από Φιλελεύθερους και Αριστεριστές, αυτούς που υποτίθεται έχουν τους ίδιους σκοπούς με τους αναρχικούς, ή αν όχι ακριβώς τους ίδιους, τότε τουλάχιστον γι’ αυτό που αποκαλούν Κοινωνική Δικαιοσύνη (οι ενστάσεις από συντηρητικούς, αντιδραστικούς, ρατσιστές, λαϊκιστές και φασίστες προέρχονται από την επιμονή τους στις κοινωνικές ιεραρχίες, το Κράτος, και την Αρχή της Ηγεσίας, και γι’ αυτό είναι αδιάφορες).(2)
Μια από τις κύριες αντιρρήσεις τους στην αναρχική επανάσταση είναι ότι χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια, θα πεθάνουν, είτε από τις βίαιες και εκδικητικές πράξεις λόγω του ταξικού μίσους ή από την κλίση των Μαζών να είναι βάρβαρες και ψυχοπαθείς. Σύμφωνα με διάφορους κρατιστές ιδεολόγους, το μόνο εμπόδιο σε μια συνεχή κατάσταση αρπαγών, δολοφονιών και γενικευμένης λεηλασίας είναι ένα δυνατό κράτος με τους εξουσιαστικούς παράγοντές του να κρατάνε αυτά τα ασταθή και χαοτικά ερείπια σε τάξη. Σίγουρα υπάρχει μια ειρωνεία για την αριστερά – η αναρχική ένσταση σε μια αντι-πολιτιστική προοπτική που πρωταρχικά βασίζεται στο ίδιο επιχείρημα.(3)
Η παράνοια των μπουρζουάδων φιλελεύθερων είναι ότι αυτά τα ερείπια θα τους στοχοποιήσουν άμεσα και προσωπικά και θα πέσουν θύματα κακοποίησης, επιθέσεων και/ή δολοφονιών – ένα πιθανώς δικαιολογημένο αίσθημα, αφού αυτοί που κατέχουν περιουσίες, εκμεταλλεύονται τους εργάτες, και γενικά κακομεταχειρίζονται τους ανθρώπους, θα είναι πιθανότατα τα πρώτα θύματα των διαφόρων μορφών εκδίκησης από την εξεγερμένη εργατική τάξη. Η άλλη ανησυχία είναι ότι η περιουσία και ο πλούτος τους θα απαλλοτριωθεί χωρίς αποζημίωση, το τυπικό αποτέλεσμα μιας αυθεντικής προλεταριακής επανάστασης.
Μια μακρόχρονη αίσθηση της μπουρζουαζίας είναι ο προσδιορισμός που κάνουν για τους εαυτούς τους σαν τάξη (και οι υποτιθέμενες θετικές ποιότητες όπως η εγκράτεια, η μετριοφροσύνη, η ηθικότητα, σε αηδιαστικό βαθμό) απέναντι στην ολικότητα της κοινωνίας. Η παράνοιά τους για κάθε ίχνος επανάστασης μπορεί να φανεί σε μια αναστροφή του σλόγκαν των Wobbly: «Ένας Τραυματισμός σε Έναν, Φωτισμένο, Οικονομικά Ισχυρό Ιδιοκτήτη είναι ένας Τραυματισμός σε Όλους».
Η παράνοια των Αριστεριστών είναι να μην εκτεθεί η άχρηστη –αν όχι αντεπαναστατική– κοινωνική λειτουργία τους σε κάθε εξεγερτική ή επαναστατική κατάσταση (πόσο μάλλον κατά τη διάρκεια και μετά από μια αποφασιστική και οριστική ρήξη με τον καπιταλισμό). Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα θα είναι ότι τα ερείπια θα γελοιοποιήσουν γρήγορα ή αλλιώς θα διασκορπιστούν με τους Αριστεριστές. Η καλοκάγαθη καθοδήγηση και προοδευτικά φωτισμένη διακυβέρνηση, αν όχι προσωπικά γι’ αυτούς, θα δείξει πρωταρχικά εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους.
Μια τέτοια έγνοια έχει διατυπωθεί ρητά τουλάχιστον από τον καιρό της Μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης, όπου οι Ιακωβίνοι εξέφραζαν συχνά το φόβο τους και την απέχθεια για τους προλετάριους/κανάγιες. Ο χαρακτηρισμός – ή καλύτερα, καρικατούρα – συμμοριών ανεξέλεγκτων που ήθελαν απλά να καταστρέψουν ιδιοκτησίες και να βλάψουν ανθρώπους (τα μη-ανθρώπινα ζώα δεν είχαν [ξανα]εφευρεθεί ακόμα στην Ευρώπη) είναι συχνός στον αντι-αναρχικό σοσιαλισμό των Μαρξιστών όπως και των μη-Μαρξιστών.
Ο φόβος του Αναρχο-Πριμιτιβισμού
Οι αναρχικοί που είναι αρνητικοί προς τον αναρχο-πριμιτιβισμό και εχθρικοί προς αναρχο-πριμιτιβιτιστικές ή αντι-πολιτιστικές συζητήσεις προσπαθούν να κλείσουν κάθε συζήτηση με την υπόθεση ότι «εκατομμύρια θα πεθάνουν» ή ότι αυτές οι προοπτικές «προωθούν τη γενοκτονία».(4) Αν πάρουμε σοβαρά αυτές τις δηλώσεις, όπως κατατίθενται (που δεν είναι στην ουσία και πολύ σοβαρές), τότε χρειάζεται να απαντήσουμε με μια σχετική ερώτηση: Ποιοι, ακριβώς, είναι αυτά τα εκατομμύρια ανώνυμων που υποτίθεται θα πεθάνουν είτε άμεσα, ή πολύ σύντομα, από τη στιγμή που δε θα υπάρχει ηλεκτρισμός;
Οι χιλιάδες κάτοικοι στις πόλεις θα πεθάνουν της πείνας χωρίς τα τρένα και τα φορτηγά που μεταφέρουν φαγητό από την επαρχία και τα λιμάνια στα ράφια των σούπερ-μάρκετ; Αν συγκρατηθούν οι υπόνομοι, και χωρίς επαρκή πρόσβαση σε καθαρό νερό, θα πεθάνουν από χολέρα και τύφο; Δε θα συμβεί αυτό αν οι επαναστάτες έχουν επιτύχει να ιδρύσουν μια αρχική βάση, κάποιο είδος αναρχικής πόλης/περιοχής; Δε θα προσπαθήσουν οι καπιταλιστές να μας κάνουν να πεθάνουμε της πείνας; Δε θα προσπαθήσει η παγκόσμια εξουσιαστική τάξη να καταστρέψει τις αστικές μας υποδομές, με τον ίδιο τρόπο που το έχει κάνει σε μη-επαναστάτες εχθρούς σε Βοσνία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Γάζα, Τσετσενία…;
Χιλιάδες Πεθαίνουν Ιατρογενετικά
Η επαρκής ιατρική πρόσβαση είναι ένα άλλο μόνιμο επιχείρημα των αντι-πριμιτιβιστών. Έχουν αποφασίσει ότι η επιθυμία να αντιστρέψουμε την εισβολή της βιομηχανικής ιατρικής σημαίνει την καταδίκη χιλιάδων ή εκατομμυρίων σε θάνατο, είτε από έλλειψη ιατρικής περίθαλψης, είτε από πείνα ή κι από τα δύο. Σε σχέση με το ιατρικό θέμα, ποιοι είναι οι άνθρωποι που οι ζωές τους θα τίθεντο σε κίνδυνο σε ένα αναρχο-πριμιτιβιστικό μέλλον; Οι άνθρωποι με νεφρική ανεπάρκεια που δε θα είχαν πρόσβαση στην αιμοκάθαρση;(5) Οι άνθρωποι που πρέπει να λαμβάνουν τροφή μέσα γαστρικών σωλήνων; Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να αναπνεύσουν χωρίς σωληνάκια; Αυτοί που είναι εξαρτημένοι από άλλες ιατρικές παρεμβατικές διαδικασίες όπως οι μεταμοσχεύσεις οργάνων; Και τι γίνεται για τους περίπου 200.000 που πεθαίνουν ετησίως από τη λάθος διάγνωση, τη λανθασμένη φαρμακευτική θεραπεία, από αμέλεια ή από ατυχήματα στα νοσοκομεία, τις εγκαταστάσεις ανάρρωσης κ.τ.λ., από τσαπατσούλικες εγχειρήσεις και/ή έκθεση σε μολυσματικούς παράγοντες;(6) Δεν υπάρχει στοιχειώδης αναρχική κριτική του φαρμακευτικού-βιομηχανικού συμπλέγματος, και του ότι βασίζεται στα πρωτόκολλα LD-50, στα πειράματα σε ζώα, σε μια πληθώρα βλαβερών ή φονικών λεγόμενων παρενεργειών και άλλα αναπάντεχα αποτελέσματα.
Υπονοούν οι αντι-πριμιτιβιστές αναρχικοί ότι οι μολύνσεις (η ακμή και η σήψη;) είναι –αναπόφευκτες και κατά καιρούς φονικές – ένα ενοχλητικά τυπικό ψέμα.(7) Αυτοί που κάνουν αυτή την υπόθεση δεν καταλαβαίνουν τις τεχνικές θεραπείας που έχουν οι μη-πολιτισμένοι άνθρωποι ή τη συνεχή χρήση φυτικών φαρμάκων από κατοίκους αγροτικών και αστικών περιοχών. Για να μην αναφέρουμε τη ντοκουμενταρισμένη –πριν 4000 χρόνια– παλιά ιστορία της Παραδοσιακής Ασιατικής Ιατρικής.
Οι μελέτες των εθνοβοτανιστών και ανθρωπολόγων παρουσιάζουν άπειρα παραδείγματα των μακροχρόνιων χρήσεων των φυτών για ιατρικούς λόγους, για τη θεραπεία από τον πονοκέφαλο έως την αϋπνία και αιμορραγίες και, ναι, μολύνσεις. Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει σκελετικά υπολείμματα πρώιμων ανθρώπων που είχαν φανερά τραυματιστεί και έχουν επιβιώσει για χρόνια. Οι αντι-πριμιτιβιστές που φοβούνται τα ιατρικά αυτά θέματα που απειλούν τη ζωή δεν κατανοούν επίσης την ιστορία και πρακτική της αλλοπαθητικής – λάθος ονομασία της Δυτικής Ιατρικής απ’ αυτούς που υιοθετούν τους ισχυρισμούς του Ευρω-αμερικανικού αποικιοκρατισμού. Εκτός του ότι είναι μια σχετικά καινούργια επινόηση, η αλλοπαθητική, σαν εργαλείο θεραπείας, κατέχει πολλές απ’ τις επιτυχίες της, ειδικά από τη στρατιωτική ιατρική και συγκεκριμένα στη φροντίδα τραύματος. Οι αλλοπαθητικοί τείνουν να είναι εξουσιαστές, βασίζονται σε βελτιωτικές θεραπείες της αυστηρότερης ίσως κατηγορίας της δουλειάς του μοντέρνου πολιτισμού, αυτής του θεράποντα και του ασθενή. Η αλλοπαθητική είναι επεκτατική, οι θιασώτες της και οι υποστηρικτές της συνεχώς παλεύουν να εκτοπίσουν και/ή καταστείλουν όλα τα άλλα θεραπευτικά όργανα.
Και προχωράει. Κάποιοι ασθενείς δεν έχουν την παραμικρή γνώση και ικανότητα να αποφασίσουν για την πορεία των θεραπειών τους. Οι αλλοπαθείς είναι σίγουρα δέκτες επιτυχημένων θεραπειών. Χιλιάδες ασθένειές τους θεραπεύονται, και οι ζωές παρατείνονται. Αλλά είναι η ποσότητα αυτών των επί πλέον χρόνων, μηνών, ημερών σε διάφορα είδη εξασθενισμένων θεραπειών (όπως η χημειοθεραπεία ή η αιμοκάθαρση ανάμεσα σε άλλες) συγκρίσιμη με την ποιότητα μιας μη-αλλοτριωμένης αδιαμεσολάβητης – αλλά μικρότερης σε διάρκεια ζωής;(8)
Τα ζητήματα υγείας φαίνονται ότι κυριαρχούν στους πιο πολλούς αντι-πριμιτιβιστές αναρχικούς, αλλά φαίνεται επίσης ότι δεν υπάρχει μια συγκλίνουσα ανάλυση της κυρίαρχης ιατρικής δομής και της έμφυτης και επακόλουθης θέσμισης του κοινωνικού ελέγχου.(9)
Σε αντίθεση, η φυτική θεραπεία των Ιθαγενών Αμερικανών, Αφρικανών, Ασιατών (παραδοσιακή και μη) και Ευρωπαίων, έχει πολύ μακρύτερη παράδοση, και βασίζεται σε εμπειρική πρόοδο μέσα από τη δοκιμή και το λάθος τόσο των εξασκούμενων όσο και των ασθενών.(10) Πιθανώς ξεκίνησαν με το να παρακολουθούν άλλα ζώα στο περιβάλλον τους, έτσι οι άνθρωποι είχαν μια εκτεταμένη φαρμακοποιία –με βάση τα φυτά– για περίπου όσο χρόνο έχουμε υπάρξει σαν ταξινομήσιμα είδη – και κάποιοι παλαιο-ανθρωπολόγοι ισχυρίζονται ότι η χρήση θεραπευτικών τροφών, όπως αυτές με τη χρήση φωτιάς, ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρωποειδούς προϊστορίας.
Χιλιάδες Πεθαίνουν Βιομηχανικά
Χιλιάδες πεθαίνουν ή τραυματίζονται κάθε χρόνο σε εργατικά ατυχήματα στον ανεπτυγμένο βιομηχανικό κόσμο.(11) Οι αυτό-διαχειριζόμενες διαδικασίες ασφαλείας και οι οδηγίες προστασίας της υγείας, μπορεί να κάνουν τους χώρους εργασίας λιγότερο επαχθή μέρη για να βρίσκεται κανείς, αλλά δεν μπορούν να εξαφανίσουν τους κινδύνους που είναι έμφυτοι σ’ αυτούς. Είναι, επίσης, σημαντικό να αναφέρουμε ότι πολλές από τις βελτιώσεις στους χώρους εργασίας που έγιναν στις ΗΠΑ τον τελευταίο μισό αιώνα είναι αποτέλεσμα κυρίως της OSHA (Occupational Safety and Health Administration) και άλλων γραφειοκρατικών διαδικασιών και νομικών κινήσεων και μηνύσεων εναντίον ιδιοκτητών. Στην ουσία, το δικαστικό χέρι της κυβέρνησης χρησιμοποιείται για να αντιμετωπίσει τις αντι-προλεταριακές υπερβάσεις της οικονομικής ελίτ, κατάσταση που δύσκολα αντιμετωπίζεται αν θέλουμε σοβαρά να καταργήσουμε το κράτος.
Δεκάδες χιλιάδες σκοτώνονται ή τραυματίζονται σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα κάθε χρόνο.(12) Αν τα ταξίδια με αυτοκίνητο πρόκειται να συνεχιστούν, τότε η αναρχική επανάσταση θα διώξει τους κακούς οδηγούς από τους δρόμους; Η αυτοδιαχείριση της παραγωγής και η διανομή θα κάνει τους μοτοσικλετιστές, τους ποδηλάτες και τους πεζούς πιο καλά ορατούς στους οδηγούς αυτοκινήτων, λεωφορείων και φορτηγών; Ή μια αυτό-διαχείριση των τρένων θα αποτρέψει τις εκτροχιάσεις; Θα εμποδίσει η αυτό-διαχείριση τα πλοία να βυθίζονται, να συγκρούονται ή θα σταματήσει τις διαρροές πετρελαίου; Η ομοσπονδία των αυτο-διαχειριζόμενων ναυτιλιακών βιομηχανιών θα είναι ικανή να σταματήσει τη ρύπανση των υδροφόρων οδών; Ή θα εμποδίσει τους ακούσιους ακρωτηριασμούς και θανάτους θαλάσσιων θηλαστικών;
——————–
Σημειώσεις
1. H άποψη ότι το νερό, το χώμα, τα αποθέματα μετάλλων, τα δάση, τα ζώα, και οι ιθαγενείς θεωρούνται φυσικοί πόροι (που μπορούν να εξορυχθούν/χρησιμοποιηθούν/ καταστραφούν) δε φαίνεται να ενοχλεί τους πιο πολλούς από τους αναρχικούς που υποστηρίζουν τον πολιτισμό.
2. Τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει μια συνειδητή τάση ανάμεσα στους Δεξιούς να υιοθετούν το στυλ και τη ρητορική των οπαδών της αντι-παγκοσμιοποίησης και του αντι-ιμπεριαλισμού, αλλά αυτό δε θα έπρεπε να ξεγελάει κανέναν. Οι όποιες ομοιότητες με πτυχές του Αριστερισμού ή του αναρχισμού είναι καθαρά ρητορικές. Είναι ίσως κατανοήσιμο στην μεταμοντέρνα εποχή, το ότι τέτοιοι δεξιοί σχηματισμοί και ο λόγος τους δεν γελοιοποιούνται αμέσως, αν και παράξενο. Μαζί με τη σύγχυση και τη γενική ασυναρτησία που έχει διαποτίσει την Αριστερά και την επακόλουθη ανικανότητα να ξεχωρίσει τη δική της ρητορική από την απροκάλυπτη ατζέντα των Δεξιών, θολώνεται εύκολα ο λόγος, επιτρέποντας στους αντιδραστικούς να ανθίζουν λόγω των ομοιοτήτων ανάμεσα στα αντίστοιχα εξουσιαστικά τους σχέδια. Πολλοί αναρχικοί, μπερδεμένοι από τη σύνδεσή τους με τις Αριστερές αντιλήψεις, παγιδεύονται απ’ αυτό επίσης.
3. Είναι μόνο ειρωνικό, πάντως, αν πάρουμε στα σοβαρά αυτούς τους αναρχικούς ότι ενδιαφέρονται ουσιαστικά για μια αναρχική επανάσταση (αληθινά αντι-ιεραρχική, αντι-κρατική, και αντι-καπιταλιστική), στην οποία κανείς δεν θα ήθελε ή δεν θα μπορούσε να πιεστεί ή να εξαναγκαστεί να κάνει ο,τιδήποτε δεν είναι εθελοντικό. Πολλά από τα σχέδια που προβάλλουν οι αριστεροί αναρχικοί ακούγονται περισσότερο ή λιγότερο – σαν διαχειρισμένες εκδόσεις αυτού που υπάρχει σήμερα, απλά με πιο πολλές εκφάνσεις. Η ρητορική του «χτίζουμε το νέο μέσα από το παλιό» αποφεύγει επιδέξια τού να περιγράψει σαφώς αυτό που είναι, πέρα από τη νομενκλατούρα, αμφισβητήσιμο ως προς το «παλιό».
4. Οι αναρχικοί που έχουν γράψει για τους υποτιθέμενους μαζικούς θανάτους –περιλαμβανομένων των Andrew Flood (στον οποίο αναφέρομαι παρακάτω), Chaz Bufe, Brian Oliver Sheppard, Ian McKay, και – όταν ακόμα το έπαιζε αναρχικός – Murray Bookchin.
5. Τα Νεφρικά Δεδομένα των ΗΠΑ για το 2004 αναφέρουν πάνω από 1 εκατομμύριο ασθενείς που χρειάζονταν αιμοκάθαρση ανά τον κόσμο, ενώ οι θάνατοι ήταν περίπου 250.000 μόνο στις ΗΠΑ ετησίως.
6. Σύμφωνα με την εργασία του S. Starfield’s «Είναι όντως οι ΗΠΑ οι καλύτερες στον κόσμο» που δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συνδέσμου» 284: 483-85 (2000), καταγράφονται 106.000 περιστατικά με θανάτους από ναρκωτικά το χρόνο, από ιατρικά λάθη στα νοσοκομεία περίπου 20.000, από άχρηστα χειρουργεία περίπου 12.000, και από λάθη στη θεραπεία περίπου 7000.
7. Ο ειδικός στην ιατρική Chaz Bufe μας διαβεβαιώνει στο μοραλιστικό του αριστούργημα «’Ακου, Αναρχικέ!» ότι: «Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο, για παράδειγμα, να υποστηρίξουμε ότι θα ήμαστε καλύτερα χωρίς αντιβιοτικά… Η επιστροφή στο προβιομηχανικό τεχνολογικό επίπεδο 500 χρόνων πριν δε θα θα εξαφάνιζε μόνο τα «μέσα» για την καταπολέμηση ασθενειών… Τα πιο πολλά παιδιά θα πέθαιναν από ασθένειες πριν την ενηλικίωση». Αυτή δεν είναι η μόνη ατεκμηρίωτη θέση στο κατεβατό του Bufe, αλλά είναι από τις πιο (άθελα) ιλαρές. «Τα πιο πολλά» παιδιά δεν πέθαιναν 500 ή 1000 χρόνια πριν. Αν ήταν έτσι, ο πληθυσμός της γης θα ήταν σημαντικά μικρότερος. Σε πολλά έργα αντι-πριμιτιβιστών υπάρχουν παιάνες για τα αντιβιοτικά και άλλες ιατρικές παρεμβάσεις/επινοήσεις. Δεν έχει σημασία που η κατάχρηση αντιβιοτικών στο κρέας και βιομηχανίες γάλακτος έχει μολύνει τους τοπικούς πόρους τροφής και νερού, δεν έχει σημασία που η λάθος χρήση των αντιβιοτικών στους ανθρώπους έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία/προσαρμογή Σούπερ Ιών, βακτηρίων που έχουν αναπτύξει αντίσταση σε κάθε διαδοχικό αντιβιοτικό που τους σερβίρεται.
8. Για μια ρητά ριζοσπαστική εξέταση του θέματος, βλέπε το N’Drea: Ο Αγώνας μιας Γυναίκας για να Πεθάνει Όπως Θέλει (Eberhardt Press, 2008) στο οποίο μπορεί να κάνει αλλοπαθητικές θεραπείες πριν επαναδιεκδικήσει τον έλεγχο πάνω στη θεραπεία της.
9. Η τάση να ιατρικοποιείται και να ψυχιατρικοποιείται η κοινωνική ανυπακοή είναι ένα ακόμα τεράστιο πρόβλημα στη συμβατική Ευρω-Αμερικανική ιατρική. «Η Ιατρική, σύμφωνα με τον Foucault, έγινε το μέσο με το οποίο το κράτος έλαβε μεγαλύτερη δύναμη πάνω στα σώματά μας, γινόμενος ο επίσημος διαιτητής αυτού που μπορεί να θεωρηθεί «φυσιολογικό» (υγιές) και «μη φυσιολογικό» (άρρωστο)». Όσο πιο στενά προσδιορίζει η επιστήμη τι είναι φυσιολογικό, τόσο πιο πολύ το κράτος μας ελέγχει. Αν κάνει διάγνωση ότι είσαι μη φυσιολογικός… αυτό σημαίνει μια κοινωνική αντίδραση και παρέμβαση» (Jonathan Marks, Γιατί Δεν Είμαι Επιστήμονας: Ανθρωπολογία και Μοντέρνα Γνώση, UC Press 2009, σ.69). Δυστυχώς άρχισα να διαβάζω το φανταστικό αυτό βιβλίο πολύ αργά για μια πιο ενδελεχή ενσωμάτωση της ανάλυσης του Marks στην εργασία μου.
10. Ένας ή δύο θάνατοι μέσα σε μια δεκαετία από ένα φυτικό συμπλήρωμα ή θεραπεία είναι αρκετός για τον FDA για να απαγορέψει φυτικά φάρμακα (σύγκρινε με την υποσημείωση 6 πιο πάνω). Η διαφθορά της διαδικασίας (μη) έγκρισης του FDA είναι αρκετά ξεκάθαρη, με τα κεφάλαια για έρευνα της φαρμακευτικής βιομηχανίας, και το περιστρεφόμενο άνοιγμα ανάμεσα σε άτομα που δουλεύουν στην κυβέρνηση και την ιδιωτική βιομηχανία (γραφειοκράτες των υπουργείων στο διοικητικό σκέλος έχουν ένα ανάλογο σύστημα με την άμυνα/μυστικές υπηρεσίες/εταιρίες ασφαλείας). Δισεκατομμύρια δολάρια κερδών παίζονται, και πατέντες με φυτά δεν είναι εύκολο να προωθηθούν.
11. Ο αριθμός των ασθενειών και τραυματισμών σε χώρους εργασίας στον ιδιωτικό τομέα ήταν 3,7 εκατομμύρια το 2008, και πάνω απ’ τους μισούς είχαν σαν αποτέλεσμα χαμένες μέρες, μεταθέσεις, ή περιορισμούς. 940.000 αναφέρθηκαν στο δημόσιο τομέα. Επίσης, «Η προκαταρκτική αποτίμηση των θανάσιμων εργατικών ατυχημάτων στις ΗΠΑ ήταν 5.071 το 2008, ενώ συνολικά το 2007 ήταν 5.657… Η επιβραδύνουσα οικονομία ήταν ένας παράγοντας σε ένα τουλάχιστον μέρος αυτής της μείωσης» (από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Εργασίας).
12. «Συνέβησαν περίπου 3,6 εκατομμύρια τραυματισμοί σε αυτοκινητόδρομους στις ΗΠΑ το 2001… Περίπου 3,3 εκατομμύρια απ’ αυτούς αφορούσαν επιβάτες οχημάτων. Οι υπόλοιποι αφορούν ποδηλάτες». Και «οι απώλειες που καταγράφηκαν συνολικά στις μεταφορές υπολογίζονται σε 45.026 το 2006. Οι θάνατοι σε αυτοκινητόδρομους αντιπροσωπεύουν περίπου το 95% απ’ τις καταγραμμένες απώλειες (από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Μεταφορών).
(To κείμενο είναι του Lawrence Jarach και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Anarchy τ. 68/69, η μετάφραση έγινε από τον Αναρχικό Πυρήνα ΞΑΝΑ στους ΔΡΟΜΟΥΣ και δημοσιεύτηκε στη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 96, Ιούλιος-Αύγουστος 2010)
ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΑΝΤΙ-ΠΡΙΜΙΤΙΒΙΣΤΗΣ (Μέρος Β΄)
«Εκατομμύρια Θα Πεθάνουν» και άλλες Ανοησίες…
Ο διακεκριμένος –και κραυγαλέα αντι-πριμιτιβιστής– αναρχοσυνδικαλιστής Andrew Flood κατηγορηματικά δηλώνει στην εργασία του «Πολιτισμός, Πρωτογονισμός και Αναρχισμός» (είναι διαθέσιμη στο Anarkismo.net) ότι «υπάρχουν αρκετοί πρωτογονιστές που αναγνωρίζουν ότι ο πρωτόγονος κόσμος που επιθυμούν θα απαιτούσε «μαζικούς θανάτους».
Ο Flood παραθέτει τέσσερις πηγές: Τη Miss Ann Thropy (όχι αναρχική ούτε καν πρωτογονίστρια, αλλά παλιάς σχολής μέλος του Earth First!,(13) έναν ανώνυμο ομοφυλόφιλο αρθρογράφο (πιθανά αναρχικό),(14) τον Derrick Jensen (επίσης ούτε αναρχικός, ούτε πρωτογονιστής)(15) και τη Συμμαχία Ενάντια στον Πολιτισμό (τη μόνη στην ουσία αυτό-προσδιορισμένη αναρχο-πριμιτιβιστική ομάδα στη λίστα αυτή).
Αφήνοντας κατά μέρος το πραγματικό περιεχόμενο των παραπομπών, το άμεσο πρόβλημα μ’ αυτές τις παραθέσεις είναι ότι υπάρχουν πρωτογονιστές που δεν είναι αναρχικοί, όπως υπάρχουν αυτοί που δηλώνουν ότι είναι ενάντια στον πολιτισμό, αλλά δεν προσδιορίζονται σαν αναρχικοί ή πριμιτιβιστές. Το να αρνηθεί κάποιος να αναγνωρίσει αυτές τις διακρίσεις (που, ομολογουμένως, μπορεί να είναι αρκετά περίπλοκες), απλά δεν είναι έντιμο.(16) Δυστυχώς για το Flood (και άλλους που θέλουν να στηρίζονται στα επιχειρήματά του), δύο απ’ αυτούς τους συγγραφείς δεν δηλώνουν αναρχικοί, έτσι οι συζητήσεις τους, οι επιθυμίες, οι παραδοχές τους είναι άσχετες, εκτός αν ο Flood επιθυμεί να προσθέσει τη χρήση της ενοχής με τη σύνδεση που κάνει με το ρητορικό του οπλοστάσιο.
Προκύπτει, επίσης, ένα άλλο ερώτημα: ποιοι είμαστε εμείς για να διαλέξουμε αντιπρόσωπο μιας συγκεκριμένης τάσης; Προκειμένου να δυσφημίσουμε συγκεκριμένες τάσεις μέσα στον αναρχισμό, ή στον αναρχισμό γενικά, είναι πάντα πιθανό να παραθέσουμε λόγια κάποιων γελοίων αναρχικών (Χριστιανών, ειρηνιστών, αντι-ιμπεριαλιστών… διαλέξτε το λιγότερο αγαπητό). Αλλά ποιο θα ήταν το νόημα, πέρα απ’ το να αποδείξουμε ότι είναι γελοίοι αναρχικοί;
Είναι αρκετά δύσκολο, για όλους τους αναρχικούς, να συμφωνήσουν σε σχέση με τη σχετική σημασία των διαφόρων αναρχικών θεωρητικών, πόσο μάλλον ν’ αποφασίσουν ότι αυτοί είναι οι μεγάλοι αντιπρόσωποι ενός αυθεντικού ή παραδοσιακού αναρχισμού. Δεδομένου ότι ο αναρχισμός είναι μια σύνθετη και αντιφατική φιλοσοφία, συνήθως είναι καλύτερα να αποφεύγουμε τέτοιες υπερβάσεις.(17)
Η απόφαση του Flood να ορίσει κάποιους συγκεκριμένους συγγραφείς σαν τυπικούς πρωτογονιστές δεν είναι αξιόπιστη. Το να ανάγει έναν περιθωριακό συγγραφέα σε υποτιθέμενο μέσο αντιπρόσωπο του αναρχισμού γενικά –ή κάποιας υπο-τάσης του (όπως ο πριμιτιβισμός)– είναι η επιτομή της κακής πίστης, και είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό όταν προέρχεται από κάποιον που έχει αναλάβει εργολαβικά να υπερασπιστεί τον αναρχισμό από τους ψευτο-αναρχικούς και άλλες παρερμηνείες.
Επίσης, υπάρχει μια τεράστια διαφορά ανάμεσα στην παραδοχή ότι ένας θεωρητικά μη-βιομηχανικός τρόπος ζωής θα χρειαζόταν πιθανότατα μια μικρότερη πληθυσμιακή πυκνότητα και στο να πούμε ότι αυτοί που το παραδέχονται είναι αυτοί που θα εγκαθιδρύσουν ένα σύστημα γενοκτονίας με επιλογή του πληθυσμού (α λα Πολ Ποτ, το γνωστό αναρχοπριμιτιβιστή (;!), που συχνά παραθέτουν κάποιοι αντι-πριμιτιβιστές). Το πρόβλημα για τους αντι-πριμιτιβιστές είναι ότι ερμηνεύουν μόνο μια εκδοχή σαν να σημαίνει ότι οι αναρχο-πριμιτιβιστές θέλουν να πεθάνουν εκατομμύρια, ώστε να πραγματοποιηθεί η ουτοπία τους. Κανένας αναρχοπριμιτιβιστής που ξέρω εγώ δεν έχει προτείνει κάτι τέτοιο. Το να ισχυρίζεται κάποιος ότι το προτείνουν δημιουργεί έναν αχυράνθρωπο. Το να αγνοείς και να αρνείσαι τους άλλους είναι ένα παλιό εξουσιαστικό κόλπο και είναι ιδιαίτερα ανεπιτυχές όταν χρησιμοποιείται από αναρχικούς.
Η κατηγορία ότι όλοι οι πριμιτιβιστές και/ή οι αντι-πολιτισμικοί προωθούν τη γενοκτονία είναι ανώμαλη. Η δήλωση «εκατομμύρια θα πεθάνουν» είναι ένα άδειο σλόγκαν, παπαγαλίζεται πιστά –λες και η συνεχής επανάληψή του από τόσο διαφορετικούς αντιπριμιτιβιστές θα την κάνει πιο αξιόπιστη. Είναι μια στιγμιαία θέση με την οποία είναι αδύνατον κανείς να διαφωνήσει. Όντως τίθεται και επαναλαμβάνεται ακριβώς με στόχο να εμποδίσει και την παραμικρή συζήτηση. Το «εκατομμύρια θα πεθάνουν» δεν είναι καν επιχείρημα, επειδή δεν υπάρχει τρόπος να το αμφισβητήσεις. Είναι ένας μη-πραγματικός ισχυρισμός, που υιοθετείται και προωθείται σαν δόγμα. Αλλά, κάθε δόγμα είναι μη ελκυστικό για κάθε αυτο-προσδιοριζόμενο ως αναρχικό. Ο Flood δηλώνει περαιτέρω, πάνω σ’ αυτό, ότι «ο πριμιτιβισμός δεν είναι υποκατάστατο του αναρχικού αγώνα για την απελευθέρωση, που σημαίνει και την υιοθέτηση της τεχνολογίας με βάση τις ανάγκες μας, παρά την απόρριψή της».
Αυτός ο, ακόμα λιγότερο τεκμηριωμένος, ισχυρισμός δεν αφήνει περιθώριο για μια αναθεώρηση του ποιες τεχνολογίες είναι (ή θα μπορούσαν να είναι) κατάλληλες για μια αυτο-διαχειριζόμενη κουλτούρα. Σε μια εποχή που ο βιομηχανισμός και ό,τι μπορεί να εκληφθεί σαν μοντέρνα τεχνολογία, άρχισε να εισβάλλει στο οικονομικό πεδίο (την περίοδο χοντρικά ανάμεσα στην Παρισινή Κομμούνα και την Ισπανική Επανάσταση), μια τέτοια δήλωση που προέρχεται από αναρχικούς μπορεί να ακουγόταν προοδευτική και ενθουσιώδης, αλλά στην αρχή του 21ου αιώνα ένας τέτοιος ισχυρισμός ακούγεται ανέλπιστα αφελής. Η χρήση της τεχνολογίας για τον Flood, μέσω του έργου του, διαχωρίζεται από κάθε είδος κριτικής αποτίμησης, ανήκει στην απαξιωμένη και απορριφθείσα ιδέα ότι η τεχνολογία είναι κάποιο ουδέτερο σύστημα που πηγάζει από καλές προθέσεις και ανείπωτες οικονομικές δυνάμεις.(18)
Η πολυπλοκότητα της διασυνδεσιμότητας διάφορων κερδοσκοπικών τεχνολογιών με λιγότερο κερδοσκοπικά αποτελέσματα διαφεύγει αυτών που εμμένουν σ’ αυτή την απλουστευτική θέση. Οι περίπλοκες και επεκτατικές πλευρές της μοντέρνας τεχνολογίας είναι κομμάτι της συνθήκης της κυριαρχίας και εκμετάλλευσης, στην οποία εξαναγκαζόμαστε να υποβαλλόμαστε. Το όνειρο των τεχνοκρατών είναι να μην υπάρχει απόδραση για τους υπόλοιπους από εμάς.
Τι εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν για όσους από μας δεν επιθυμούμε να είμαστε τόσο στενά δεμένοι με την τεχνολογία; «Το πρόβλημα είναι ότι οι πριμιτιβιστές αρέσκονται στο να επιτίθενται σ’ αυτές καθ’ εαυτές τις μεθόδους της μαζικής οργάνωσης, που είναι απαραίτητες για την ανατροπή του καπιταλισμού», είναι ο τελευταίος από τους ισχυρισμούς του Flood με τον οποίο θ’ ασχοληθώ.
Η αντιμετώπιση αυτού του ισχυρισμού δεν έχει να κάνει με τον πριμιτιβισμό. Αναλαμβάνω αυτή την επίθεση εκ μέρους των μετά-αριστερών αναρχικών.(19) Τα οργανωτικά ερωτήματα υπήρχαν πάντα, και παραμένουν: Τι είδους; Για ποιο σκοπό; Με ποιον; Ο ισχυρισμός του Flood για άλλη μια φορά δεν βασίζεται σε κάποιου είδους κριτική έρευνα, συγκεκριμένα σε κάποια ουσιαστική και συγκεκριμένη ριζοσπαστική/αναρχική ιστορία. Η βασική επίθεση αυτού του ισχυρισμού είναι ιστορική: μέχρι τώρα, δεν έχει υπάρξει επιτυχημένη ανατροπή του καπιταλισμού, έτσι δεν υπάρχει τρόπος να εξεταστεί η εγκυρότητα ή ακρίβεια αυτής της άποψής του. Απλά δεν ξέρουμε αν οι μαζικές αναρχικές οργανώσεις θα βοηθήσουν, θα εμποδίσουν ή θα είναι αδιάφορες σε μια οριστική ανατροπή του καπιταλισμού. Δεν έχουμε παραδείγματα να παραθέσουμε.(20)
Οι έντιμοι και σκεπτόμενοι αναρχικοί πρέπει το λιγότερο να παραμείνουν προβληματισμένοι για τα υποτιθέμενα οφέλη και την αναγκαιότητα κάθε είδους οργάνωσης (μαζικής ή άλλης) για την επίτευξη των σκοπών της αναρχικής επανάστασης. Αλλά ο σκεπτικισμός και η κριτική είναι πέρα από το ιδεολογικό σημείο των οπαδών της μαζικής οργάνωσης. Όπως η ανθρωποπαγίδα των «μαζικών θανάτων», έτσι και η ανθρωποπαγίδα της μαζικής οργάνωσης έχει τη δύναμη του δόγματος, της Αληθινής Αντίληψης. Η έλξη που ασκεί βασίζεται στο ακριβώς αντίθετο της κριτικής σκέψης και της ψύχραιμης εξέτασης των ιστορικών δεδομένων. Τέτοιοι ιδεολογικοί περιορισμοί κατασκευάζουν για τα καλά φαφλατάδες, αλλά οι ευσεβείς πόθοι που ανάγονται σε πολιτικές θέσεις με παρωπίδες και οργανωτικούς στόχους δεν συνιστούν μια τίμια αναρχική στρατηγική.
Η δουλειά μετά την επανάσταση
Προς χάριν του επιχειρήματος, ας θεωρήσουμε ότι έχει γίνει μια παγκόσμια αναρχική επανάσταση που έχει οριστικά καταργήσει όλα τα κράτη και όλες τις σχέσεις που βασίζονται στον καπιταλισμό. Δεν υπάρχουν πια μπάτσοι ή αφεντικά, και όλοι στον κόσμο είναι ελεύθεροι/ες να δημιουργήσουν/οργανώσουν/διατηρήσουν τα απαραίτητα μέσα για τη δική τους επιβίωση στις ομόσπονδες κοινότητες όπου όλες οι διενέξεις για τη λήψη αποφάσεων λύνονται με κάποια συναίνεση, κι αυτό είναι το φυσιολογικό. Είναι το, επίσημα πλέον, Μετά την Επανάσταση.
Απόντος κάποιου καταναγκαστικού μηχανισμού που συνδέεται με την εξουσία του καπιταλισμού, πόσοι άνθρωποι θα ξοδεύουν χρόνο εθελοντικά για να κάνουν δύσκολες δουλειές που είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της μαζικής αστικής ζωής; Η εξόρυξη μεταλλευμάτων, χημικών, άνθρακα και άλλων πόρων πλούτου και παραγωγής είναι βαρετή όσο και επικίνδυνη. Οι ομόσπονδες και αυτοδιαχειριζόμενες μέθοδοι εξόρυξης δε θα εξαλείψουν αυτόν τον παράγοντα. Κι αν ακόμα μια τέτοια δουλειά που είναι προϋπόθεση για την αστική ζωή ήταν λιγότερο επικίνδυνη και κουραστική, πόσοι άνθρωποι θα διάλεγαν να την κάνουν για 3 με 5 ώρες την εβδομάδα;
Ας υποθέσουμε ότι ένα κάτω απ’ το 50% αυτών που εργάζονται τώρα στα ορυχεία, αποφάσιζαν ότι, εκτός απ’ το να απολαμβάνουν αυτό το έργο, ήθελαν να γίνουν ήρωες της επανάστασης, εργαζόμενοι παραπάνω ώρες την εβδομάδα απ’ αυτό που τους αναλογεί στα ορυχεία. Ποιο θα ήταν το απαιτούμενο ώστε να διατηρηθούν οι δομές του παγκόσμιου βιομηχανισμού;
Η διαχείριση των λυμάτων και αστικών αποβλήτων είναι μια αναγκαιότητα για την αστική ύπαρξη. Πόσοι κάτοικοι των πόλεων θα εργαστούν εθελοντικά για πάνω από 3 με 5 ώρες την εβδομάδα στην ανακύκλωση του νερού; Οι διάφορες εργασίες που απαιτούνται για τη διατήρηση της αστικής ζωής, έτσι ώστε να μην υπάρχει η βρωμιά η αντιπροσωπευτική της μεσαιωνικής εποχής, δεν είναι λιγότερο επαχθείς όταν είναι αυτο-διαχειριζόμενες.
Σίγουρα θα υπάρχουν πάντα άνθρωποι πρόθυμοι να κάνουν κάτι παραπάνω απ’ αυτό που τους αναλογεί, αλλά θα είναι αυτό αρκετό για να υποστηριχθούν έξι δισεκατομμύρια άνθρωποι; Ακόμα και αυτο-διαχειριζόμενη αστική ύπαρξη θα απαιτούσε μια ριζοσπαστική αναδόμηση των απαραίτητων υποδομών. Κάθε ουρμπανισμός που δε βασίζεται σε ένα ανθρωπομετρικό σύνολο σχέσεων (παραγωγή, διανομή, διατήρηση, καινοτομία) μάλλον θα αναπαρήγαγε – και πιθανόν πολύ γρήγορα – τα είδη κατανομής της εργασίας και των μηχανικοποιήσεων που σχετίζονται με τη μοντέρνα ταξική μητροπολιτική ζωή. Η αμφισβήτηση των δομών και στυλοβατών της μαζικής ταξικής κοινωνίας (κατανομή της εργασίας, εξάρτηση από τις μηχανές, εξάρτηση από ρυπογόνα καύσιμα) σπάνια είναι θέμα σε μια αντι-πριμιτιβιστική συζήτηση.(21) Τι είναι αυτό που δεν αφήνει τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα αστικά κέντρα;
Μπορεί κάποιος αναρχικός να ταΐσει έξι δισεκατομμύρια ανθρώπους;
Ο βιομηχανικός πολιτισμός δεν έχει κάνει και πολλά για να βοηθήσει τους δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στον υπο (μη) αναπτυγμένο κόσμο, που δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και επαρκή τροφή. Γι’ αυτή την τρομερή κατάσταση μπορεί κατηγορηματικά να αποδοθεί η ευθύνη στην κερδοσκοπική υφή των αποφάσεων των καπιταλιστών, με την άπληστη όρεξή τους για την ιδιωτικοποίηση των φυσικών πόρων και την υλοποίηση αυτών των αποφάσεων μέσα από φονικές διενέξεις τόσο στο οικονομικό μέτωπο όσο και στο πεδίο της μάχης.
Όπως πολλοί κριτικοί έχουν επανειλημμένα επισημάνει, το θέμα δεν είναι η μειωμένη παραγωγή αλλά η άνιση κατανομή. Η πικρή αλήθεια, πάντως, είναι ότι η κατάλυση του καπιταλισμού δεν θα επιτρέψει αυτόματα την πρόσβαση σ’ αυτούς τους πόρους σε όσους τώρα υποφέρουν. Και, δυστυχώς, θα πρέπει να γίνει παραδεκτό, πως μια αναρχική επανάσταση δε θα τους βοηθήσει απαραίτητα.
Η κατάλυση του επιβεβλημένου καθεστώτος των αποκλεισμών είναι μια καλή αρχή, αλλά χωρίς μια παράλληλη επιθυμία και προθυμία από τη μεριά αυτών που υποφέρουν να αλλάξουν τις καταστάσεις και τις σχέσεις τους τις ίδιες, θα βρεθούμε ξανά με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι αναρχικοί και οι όποιοι άλλοι αυθεντικοί επαναστάτες – συγκεκριμένα, η προφανής παραίτηση και απάθεια αυτών που υποφέρουν τα χειρότερα από την κυριαρχία του κεφαλαίου και του εμπορίου.
Οι αγροτικές δουλειές πιθανόν θα απαιτούσαν περισσότερο από τις μυθολογούμενες 3 με 5 ώρες την εβδομάδα αν οι χωρικοί και οι αγρότες θα έπρεπε να ταΐσουν το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού. Αν θα υπάρχουν μεγάλα αστικά κέντρα, τότε θα πρέπει να υπάρχουν και μεγάλες αγροτικές εκτάσεις από δίπλα ώστε να ταΐζουν όσους ζουν στις πόλεις.
Κι αυτό, αφήνοντας στην άκρη όλο το ερώτημα των άκληρων [αυτών που δεν έχουν στην κατοχή τους γη]: πόσοι από τους πρόσφατα απελευθερωμένους αγρότες και χωρικούς θα επέστρεφαν στις περιοχές απ’ τις οποίες είχαν εκδιωχτεί και θα συνέχιζαν να παράγουν μονοκαλλιέργειες σε μεγάλες ποσότητες για εξαγωγή στις πόλεις; Δε θα έπρεπε να περιμένουμε –όπως έχει γίνει στη σύγχρονη ιστορία– να αποκαταστήσουν και να αυτο-οργανώσουν τους αγρούς τους με βάση την επαρκή διαβίωση σε τοπικό/περιφερειακό, ως προτεραιότητα; Ποιο είναι το αναρχο-συνδικαλιστικό πρόγραμμα σε σχέση με την αναδιανομή της γης, και πώς σκοπεύουν να ταΐσουν έξι δισεκατομμύρια ανθρώπους, σεβόμενοι παράλληλα και υποστηρίζοντας και προστατεύοντας την αυτονομία αυτών που επιθυμούν να παράξουν τροφή; Κατά τη διάρκεια μιας οποιασδήποτε μετάβασης σε έναν επαναστατικό ουρμπανισμό, θα υπάρχουν τα απαραίτητα αποθέματα για να ταΐσουν έξι δισεκατομμύρια ανθρώπους; Είναι αμφίβολο αν το πιο τέλειο αναρχο-συνδικαλιστικό σενάριο μπορεί να κάνει ευκολότερη τη σίτιση έξι δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Η πρόκληση γι’ αυτούς τους αναρχικούς που έχουν νυμφευτεί την ιδέα της διατήρησης και/ή της επέκτασης μιας αστικοποιημένης κοινωνίας είναι να κάνουμε μερικές υποδείξεις (σίγουρα όχι προγράμματα) για το πώς οι δρόμοι, οι υπόνομοι, οι χερσαίες συγκοινωνίες, οι οπτικές ίνες, και άλλες υποδομές του σύγχρονου βιομηχανισμού μπορούν να διατηρηθούν χωρίς απειλές, καταναγκασμό, διασπορά ενοχής και την πιο μπανάλ πίεση για συμβιβασμό. Σε κάποιο σημείο μια ισορροπία πρέπει να βρεθεί ανάμεσα στη γενική ευημερία κάθε ανθρώπινης κουλτούρας και των συγκεκριμένων απαιτήσεων της αστικής ύπαρξης. Ένας φίλος μου, κάποτε, παρατήρησε, σε μια υποθετική συζήτηση, ότι αν έπρεπε να διαλέξει ανάμεσα στην ελευθερία και το τηλέφωνο, ήξερε τί θα διάλεγε.
Γιατί δεν είμαι Αντι-πριμιτιβιστής
Έχω καταγραφεί ως κριτικός, αλλά προσεκτικά υποστηρικτικός προς τον αναρχο-πριμιτιβισμό.(22) Παρά την δυσκολία και το σκεπτικισμό μου για πολλές πτυχές του αναρχο-πριμιτιβισμού, δεν μπορώ να θεωρήσω τον εαυτό μου ως αντι-πριμιτιβιστή. Μέχρι τώρα, οι αντι-πριμιτιβιστές έχουν βασιστεί σχεδόν αποκλειστικά στη χρήση λασπολογίας, υπονοούμενων, και παρερμηνεύσεων προσπαθώντας να σκοράρουν στα θεωρητικά σημεία. Αρνούνται να δεχτούν αυτό που λένε οι αναρχο-πριμιτιβιστές για τους εαυτούς τους, βασίζονται σε παράφρονες καταγγελίες που πηγάζουν από αστήρικτες γελοιογραφίες.(23)
Η αμφισβήτηση των αντιλήψεων της μαζικής κοινωνίας και του βιομηχανισμού είναι ανάμεσα στις πιο σημαντικές θεωρητικές συνεισφορές που έχουν κάνει οι αναρχο-πριμιτιβιστές στην αναρχική θεωρία, θυμίζοντάς μας τι είναι πιθανό να επαναοικειοποιηθεί από την ανθρώπινη κουλτούρα και ιστορία. Μερικοί μπορεί να λαχταρούν μια ευρεία επιστροφή στην τροφο-συλλογή και το κυνήγι, και μερικοί μπορεί να εμπνέονται από μια βαθιά εδραιωμένη μισανθρωπία, αλλά η αφοσίωσή τους στην κατάλυση του κράτους, του καπιταλισμού και της κυριαρχίας, τους τοποθετεί σαφώς μέσα στην αναρχική σφαίρα επιρροής. Μπορούμε να συζητήσουμε για τις στρατηγικές και τακτικές τους, και θα έπρεπε να αμφισβητήσουμε συγκεκριμένες υποθέσεις τους και αναλύσεις –όπως θα έπρεπε με όλους τους ριζοσπάστες, συμπεριλαμβανομένων και των εαυτών μας–, αλλά το να το κάνουμε με καλή πίστη απαιτεί να τους πάρουμε στα σοβαρά με τους δικούς τους όρους, κάτι που ουσιαστικά όλοι οι ρητορικά αντι-πριμιτιβιστές έχουν δείξει ότι δεν είναι ικανοί να το κάνουν.
ΓΛΩΣΣΑΡΙ
Πολιτισμός: Οι ορισμοί και τα χαρακτηριστικά ποικίλλουν ανάλογα με τον ομιλητή/συγγραφέα και το τι περιλαμβάνει η ατζέντα του/της. Για το σκοπό αυτής της εργασίας προτιμώ να τον ορίσω γενικά αναφερόμενος σε μια συνθήκη στην οποία οι άνθρωποι ζουν σε πόλεις και έχουν συγκεκριμένα γνωρίσματα κουλτούρας με τα οποία ενσωματώνονται, και τα οποία τους διαχωρίζουν από τους κατοίκους παρακείμενων αγροτικών περιοχών. Οι πληθυσμοί των πόλεων είναι επίσης (υπο)πολιτισμικά ενσωματωμένοι και διαχωρισμένοι από άλλους που ζουν στο ίδιο αστικό περιβάλλον. Ο ορισμός αυτός δεν σκοπεύει να περιγράψει τι είναι σωστό – και λάθος – στην αστική ύπαρξη. Θα το αφήσουμε αυτό το κουτσομπολιό αναφερόμενοι σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σε άλλο χρόνο και περιεχόμενο.
Κατανομή της Εργασίας: Ένα καθεστώς όπου οι παραγωγικές δουλειές διανέμονται σε τέτοιο βαθμό που κανένα άτομο δεν έχει τη δυνατότητα ή την ευκαιρία να τις κάνει όλες· επιπλέον, η γνώση και ειδίκευση που απαιτούνται για την υπέρβαση της κατανομής της εργασίας είτε είναι διαχωρισμένη, είτε παρακρατείται. Η εξειδίκευση των εργασιών, που περιλαμβάνει τη γνώση, την ειδίκευση, την ικανότητα, είναι διαφορετική από το πώς οι κοινωνιολόγοι κατανοούν την κατανομή της εργασίας. Οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν να εξειδικεύονται χωρίς ιεραρχία, ενώ η κατανομή της εργασίας ενδυναμώνει και επεκτείνει τις ιεραρχίες και τους ταξικούς διαχωρισμούς.
Αναρχο-Πριμιτιβισμός: Μια σχολή αναρχικής σκέψης που δίνει έμφαση στις έμφυτες εξουσιαστικές και αλλοτριωτικές πτυχές του πολιτισμού. Οι καλύτεροι αναρχο-πριμιτιβιστές «βλέπουν τους πρωτόγονους σαν πηγή έμπνευσης, σαν παραδειγματικές μορφές αναρχίας» (John Moore, Ένα Πρωτόγονο Αλφαβητάρι [A Primitivist Primer]), ενώ οι χειρότεροι απορρίπτουν την ταξική ανάλυση, κατηγορώντας όλους τους ανθρώπους για την εκμετάλλευση, κυριαρχία, και καταστροφή που συντελείται από τα μέλη των παγκόσμιων εξουσιαστικών ελίτ.
Ιατρογενές εύρημα (Iatrogenesis): Αυτή η φανταχτερή λέξη αναφέρεται στις ακούσιες ή εχθρικές επιδράσεις ή επιπλοκές που προκαλούνται ή απορρέουν από την ιατρική αντιμετώπιση ή συμβουλή· φαίνεται να είναι σε μια διαφορετική κατηγορία από την αμέλεια. «Προκληθέν από έναν θεραπευτή» είναι η κατά γράμμα μετάφραση.
—————————————————-
Σημειώσεις
13. Το αμφιλεγόμενο (ημι-σοβαρό;) άρθρο που δόξαζε το AIDS σαν παράγοντα ελέγχου του πληθυσμού γράφτηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80, πριν το γνωστό σχίσμα ανάμεσα στους χίπηδες και τους «κοκκινολαίμηδες» στην περιβαλλοντική οργάνωση Earth First! Μετά απ’ αυτή τη διάσπαση (στην οποία το αμφιλεγόμενο άρθρο έπαιξε κάποιο ρόλο) και την αποχώρηση του «κοκκινολαίμη» συνιδρυτή Dave Foreman, πολλοί τοπικοί πυρήνες της EF! έγιναν πιο φιλικοί προς τους αναρχο-ακτιβιστές που ήταν προσανατολισμένοι στην άμεση δράση. Η Earth First! δεν ήταν ποτέ αποκλειστικά αναρχικό σχέδιο. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 έως τα μέσα της δεκαετίας του ’90 οι ριζοσπαστικοί αγωνιστές του περιβάλλοντος που ήταν αναρχικά προσανατολισμένοι στις ΗΠΑ και τον Καναδά κινήθηκαν προς το περιοδικό Live Wild or Die (Ζήσε Άγρια ή Πέθανε).
14. Το Do or Die, το πλέον διαλυμένο έντυπο και αγωνιστικό πρότζεκτ του βρετανικού τομέα της Earth First! είχε μια συνεχώς αδύναμη σχέση με τον αναρχισμό, εντελώς ξέχωρα από το ζήτημα του πριμιτιβισμού. Η EF! στις ΗΠΑ έχει μια πιο ασυνάρτητη ανάλυση και πρακτική.
15. Παρά τους αμέτρητους επαναλαμβανόμενους και ολοένα και πιο βαρετούς εξάψαλμους ενάντια στον πολιτισμό, η οππορτουνιστική, και με μισή καρδιά, αφοσίωση στον αναρχισμό συνοψίζεται ωραία εδώ – απ’ όσο ξέρω η πρώτη του δημόσια παραδοχή αυτής της ταμπέλας: «Με λένε αναρχικό συχνά, και δε με πειράζει. Αυτοπροσδιορίζομαι ως αναρχικός; Μερικές φορές… Νομίζω θα το χρησιμοποιήσω όταν χρειάζεται, και όταν δε χρειάζεται δε θα το χρησιμοποιήσω… Ναι λοιπόν, είμαι συγγραφέας, είμαι αναρχικός, είμαι αναρχο-πριμιτιβιστής, όπως θέλετε να με αποκαλείτε, ο,τιδήποτε, αλλά τότε είμαι και καπιταλιστής… και γαμώτο περήφανος γι’ αυτό. Ο,τιδήποτε…» Δημιουργοί Μύθων και Παραβάτες του Νόμου (ΑΚ Press, 2009, σσ. 29-30). Όταν ο Flood έγραψε αυτή την κριτική, ο Jensen ήταν όντως φιλικός με κάποιους αναρχο-πριμιτιβιστές που συνεχώς προσπαθούσαν να τον συμπεριλάβουν άθελά του. Πρόσφατα έγιναν έντονες διενέξεις, λόγω κυρίως στο μνημειώδες εγώ του και τη συνοδεύουσα ανικανότητα να αντιμετωπίσει ακόμα και την παραμικρή κριτική, δημιουργική ή μη.
16. Τα παράπονα για τη σύγχυση ανάμεσα στους Νέο-Πλατφορμιστές και τους αναρχο-συνδικαλιστές είναι άφθονα επίσης. Αυτοί που τους εξισώνουν αρνούνται να πάρουν στα σοβαρά το τί έχουν να πουν για τους εαυτούς τους τα ίδια τα μέλη της κάθε τάσης.
17. Θεωρητικά όλοι οι αναρχικοί παντού συμφωνούν ότι ο Pierre-Joseph Proudhon, ως ο πρώτος που περήφανα αυτο-προσδιορίστηκε ως αναρχικός, ήταν μια σημαντική πρώιμη φιγούρα της αναρχικής θεωρίας. Δε θεωρούν όλοι τη διορατικότητά του ή τα σχέδιά του ιδιαίτερα σχετικά, πάντως. Παρόμοια προβλήματα ανακύπτουν όταν εξετάζουμε άλλους διάσημους ή μη αναρχικούς στοχαστές. Υπάρχει μια τάση –και έτσι μια πρόκληση για τους τίμιους αναρχικούς– να χρειάζεται η αναγνώριση της παρουσίας κάποιου μέσα στην αναρχική παράδοση ακόμα κι όταν διαφωνούμε με τις ιδέες και την ανάλυσή του. Ο Μπακούνιν και ο Κροπότκιν είναι λιγότερο προβληματικοί από τον Προυντόν, αλλά δεν είναι λιγότερο απροσπέλαστοι στην κριτική. Για μια παράξενη άσκηση στο σεκταριανισμό και το ξαναγράψιμο της ιστορίας (μαζί με την πρώτη ίσως πλήρη αποκήρυξη και αφορισμό του Προυντόν) βλέπε την έκδοση Μαύρη Φλόγα.
18. «Λίγοι εμμένουν στην ουδετερότητα της τεχνολογικής θέσης» Tyler Veak, σε άρθρο του στο διάσημο αναρχο-πριμιτιβιστικό (sic!) περιοδικό Science, Technology and Human Values: Journal of the Social Studies of Science (25.2.2000), που δημοσιεύτηκε με τις ευλογίες των επάλξεων της Αντι-Διαφώτισης, του Πολυτεχνικού Ινστιτούτου της Βιρτζίνια και του Κρατικού Πανεπιστημίου.
19. Η απόρριψη της μαζικής οργάνωσης είναι ένα από τα θεμελιώδη θέματα που διακατέχουν αυτό που μπορεί χαλαρά να ονομαστεί ως μετα-αριστερός αναρχικός λόγος. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι υπάρχουν κοινά σημεία και ομοιότητες ανάμεσα στον αναρχο-πριμιτιβιστικό και τον μετα-αριστερό αναρχικό λόγο, αλλά υπάρχουν και μακρινές αποστάσεις. Οι εκδότες αυτού του περιοδικού έχουν αναλάβει να είναι οι κύριοι θεωρητικοί και σχολιαστές αυτής της τάσης που στοχεύει να επανα-οικειοποιηθεί κάποιες παραμελημένες πτυχές του παραδοσιακού αναρχισμού ενώ ασπάζεται μερικά από τα πιο πρόσφατα σχετικά στοιχεία –μεταξύ άλλων– των μετα-στρουκτουραλιστών, ριζοσπαστών φεμινιστών, Σιτουασιονιστών και άλλων Αριστερών κριτικών του Μαρξισμού και του Κομματικοποιημένου Κομμουνισμού.
20. Τα συνήθη παραδείγματα της ουσιαστικά υπαρκτής αναρχίας (μέρη της Ουκρανίας, 1918-22 και μέρη της Ισπανίας 1936-37) δεν είναι ουσιαστικά εφαρμόσιμα. Όχι γιατί δεν ήταν επιτυχημένα, αλλά επειδή για όσο διάστημα υποτίθεται ότι οι αναρχικοί είχαν τον έλεγχο, δεν υπήρχε καθοριστική κατάργηση του κράτους ή του καπιταλισμού (αν και μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι οι Μαχνοβίτες μπόρεσαν να πάνε πιο πέρα σ’ αυτή την κατεύθυνση από τα μέλη της CNT), ανεξάρτητα από το πόσο σκληρά προσπάθησαν οι αναρχικοί μαχητές -και είναι φανερό πως κάποιοι προσπάθησαν όσο πιο επίμονα μπορούσαν. Και στα δύο παραδείγματα οι αναρχικοί αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Το βασικό εσωτερικό εμπόδιο ήταν μια ανολοκλήρωτη και/ή ασυνάρτητη ανάλυση τόσο του κράτους όσο και του καπιταλισμού, που αναπόφευκτα οδήγησαν σε πολλά στρατηγικά λάθη. Το βασικό εξωτερικό εμπόδιο για την κάθε περίπτωση ήταν ο περιορισμός του ιμπεριαλιστικού πολέμου συν τους αριθμητικά και στρατιωτικά ισχυρότερους εχθρούς της Αριστεράς και της Δεξιάς –οι αναρχικοί έπρεπε να πολεμήσουν και τους δύο την ίδια στιγμή. Το μάθημα της ήττας του Μάχνο ήταν η πρόταση της Οργανωτικής Πλατφόρμας με βάση τους πυρήνες σαν διορθωτική κίνηση, ενώ δέκα χρόνια μετά στην Ισπανία, η μαζική οργάνωση συνέβαλε στο θάψιμο της ίδιας της επανάστασης που ισχυριζόταν ότι στήριζε.
21. Αν και είναι υποθετικό, το «Οι αποστερημένοι» (The Dispossessed) της LeGuin, είναι ένας εξαίρετος συλλογισμός μιας ρητά αναρχικής κοινωνίας που μαστίζεται από τον κονφορμισμό, τη γραφειοκρατία, την ενοχή και άλλες δύσοσμες πτυχές μιας επίσημα αντι-ιεραρχικής κουλτούρας.
22. Βλέπε την εργασία μου «Γιατί ο Πριμιτιβισμός (Χωρίς Επιθετικούς Προσδιορισμούς) Με Νευριάζει» στο Anarchy: Journal of Desire Armed # 52.
23. Οι αντι-πριμιτιβιστές δεν είναι οι μόνοι αναρχικοί που χρησιμοποιούν τέτοιες τακτικές ενάντια στους υποτιθέμενους αντιπάλους τους, ούτε είναι οι αναρχο-πριμιτιβιστές ο μόνος στόχος τους. Μετα-αριστεροί, ομοϊδεάτες του CrimethInc, Εξεγερσιακοί, Απελευθερωτές της Γης/Ζώων… κάθε αναρχικός που δε χωράει στη γραμμή που θέτουν οι πρωταθλητές και φρουροί του Αριστερού Αναρχισμού έχει τα ίδια προβλήματα.
(To κείμενο είναι του Lawrence Jarach και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Anarchy τ. 68/69, η μετάφραση έγινε από τον Αναρχικό Πυρήνα ΞΑΝΑ στους ΔΡΟΜΟΥΣ και δημοσιεύτηκε στη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 97, Σεπτέμβριος 2010)