Πάρα πολλές φορές, εμείς, ως αναρχικοί μπορεί να εγκλωβιστούμε σε μια ιδεολογία και ένα μοτίβο αντί να σκεφτόμαστε κριτικά και να ενεργούμε για να καλύψουμε τις τρέχουσες προκλήσεις. Η ιδέα του να παλέψουμε ενάντια στο καπιταλισμό και το κράτος ήταν σχετικά νέα στο δυτικό πολιτισμό, όταν οι πρώτοι άνθρωποι που ονομάστηκαν αναρχικοί με ένα πολιτικό νόημα πρόβαλλαν για πρώτη φορά τις ιδέες τους. Εμείς δεν θα πρέπει να σταματήσουμε εκεί. Εκείνοι δεν αντιμετώπιζαν προβλήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, ή η κορύφωση της παραγωγής. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε την πολυτέλεια να αγνοήσουμε αυτά τα ζητήματα. Οι περισσότεροι αναρχικοί δεν αμφισβητούν την εξόρυξη, την οικονομία, την τεχνολογία, την εξημέρωση, τη γεωργία, τη μαζική κοινωνία, ή τον πολιτισμό, αλλά αυτό δεν πρέπει να μας εμποδίσει να το κάνουμε εμείς.
Τι είναι ο πολιτισμός;
Ο πολιτισμός μπορεί να οριστεί ως ένας τρόπος ζωής που βασίζεται πάνω στην αυξανόμενη αστικοποίηση και τις κοινωνικές σχέσεις που προκύπτουν από αυτήν. Οι αστικές περιοχές, γνωστές ως πόλεις, ορίζονται ως περιοχές με πληθυσμό τόσο πυκνό ώστε να απαιτείται η εισαγωγή των μέσων διαβίωσης για να διατηρήσουν την ίδια την πόλη και τον πληθυσμό της.
Εκτός από μια αρχική γεωγραφική περιοχή, μια πόλη είναι χτισμένη, συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών, των επιχειρήσεων, των κυβερνητικών κτιρίων, των υποδομών, κλπ. Αυτό δίνει στους ανθρώπους ένα μέρος για να ζουν, αλλά όχι τα μέσα. Εξαιτίας αυτού, ο πολιτισμός πρέπει να αναζητήσει εξωτερικές εκτάσεις για να εκμεταλλευτεί προκειμένου να συλλέξει τους πόρους για να συνεχίσει να υπάρχει, να χτίσει και να διατηρήσει σπίτια, γέφυρες, δρόμους, αποχετευτικά δίκτυα, υδρευτικά δίκτυα, ηλεκτρικές γραμμές, μέσα μαζικής μεταφοράς, τρόφιμα για τα εστιατόρια, ενδύματα για τα καταστήματα, είδη πολυτελείας για τους πολιτισμένους, προσωπικές μεταφορές, ψυχαγωγία, και ούτω καθεξής επ’ άπειρον. Τελικά, όσο οι πόλεις και οι πληθυσμοί μεγαλώνουν και ο πολιτισμός απαιτεί όλο και περισσότερες εξωτερικές χερσαίες εκτάσεις για να παρέχει αγαθά στους πολιτισμένους, ο πολιτισμός θα ανατρέξει σε γη όπου ζουν άλλοι άνθρωποι, των οποίων συνήθως ο τρόπος ζωής εξαρτάται από αυτή τη γη. Όταν οι πολιτισμένοι συναντούν τέτοιους ανθρώπους, τους δίνουν συνήθως τη δυνατότητα (αν δεν τους σκοτώσουν οριστικά) της εργασίας σε θέσεις υψηλής εκμετάλλευσης για την παροχή αγαθών ή υπηρεσιών στους πολιτισμένους μένοντας στην παραδοσιακή γη τους, ή τη δυνατότητα να μετακινηθούν προς τις πόλεις για να βρουν δουλειά, ή να τους πολεμήσουν .
Επειδή οι περισσότεροι πολιτισμένοι άνθρωποι δεν καλλιεργούν τα δικά τους τρόφιμα, δεν φτιάχνουν τα δικά τους ρούχα, δεν χτίζουν τα δικά τους σπίτια, δεν έχουν πρόσβαση σε δικό τους νερό … επειδή οι πολιτισμένοι περνούν αυτές τις ευθύνες σε άλλους, πρέπει να γίνει κάποια ανταλλαγή. Εξαιτίας των απαιτήσεων της αύξησης του πολιτισμού, όλο και περισσότερη γη απαιτείται για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για τους πολιτισμένους. Τελικά, αυτό σημαίνει ότι ο πολιτισμένος θα αντιμετωπίσει παραδοσιακές κοινότητες ή άλλους πολιτισμούς που ζουν στην γη που επιθυμεί να εκμεταλλευτεί …Ο πολιτισμός βλέπει πάντα το φυσικό κόσμο σαν «φυσικούς πόρους».
Πόλεμος
Ο οργανωμένος πόλεμος και η συστημική βία είναι το σήμα κατατεθέν του πολιτισμού. Χωρίς βία ως μορφή κοινωνικού ελέγχου στο εσωτερικό και κατάκτησης στο εξωτερικό, η απαραίτητη ιεραρχία για τη διατήρηση της μαζικής κοινωνίας δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί. Αν συγκρίνουμε τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες με τους αγρότες ή τους πολιτισμένους γείτονές τους, θα διαπιστώσουμε ότι ενώ στους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες υπάρχει μικρή ή καθόλου διαίρεση της εργασίας με βάση το φύλο, στους αγροτικούς πληθυσμούς, στους πολιτισμένους και σε αυτούς που ασχολούνται με την εξημέρωση υπάρχει εμμονή στον πόλεμο και την πατριαρχία. Η νόρμα φαίνεται να είναι πως με την αυξημένη πολυπλοκότητα και αυξημένη εξημέρωση και καλλιέργεια έρχονται αυξήσεις του ποσοστού της οργανωμένης βίας, ιεραρχίας και κυριαρχίας.
Οι πόλεμοι και οι επεκτατισμοί με τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες ασχολούνται σήμερα δεν είναι μια ανωμαλία. Είναι η φυσική προέκταση ενός πολέμου που ξεκίνησε εδώ και πολύ καιρό, ακόμα και πριν οι σταυροφόροι άποικοι θερίσουν τους Arawaks, ακόμη και πριν ο πολιτισμός αγγίξει την Ευρώπη … του πόλεμου ενάντια στη φύση και την πρωτόγονη ζωή από τους πολιτισμένους και τους εξημερωμένους.
Σκαλίζοντας τις ρίζες
Ως ριζοσπάστες (από το λατινικό radix-ρίζα) θα επιδιώξουμε να εξετάσουμε και να αμφισβητήσουμε τις βαθύτερες αιτίες. Η αναρχική παράδοση έχει προσδιορίσει ιστορικά τον καπιταλισμό ως μια ριζική αιτία. Ευτυχώς, εμείς, ως αναρχικοί δεν δεσμευόμαστε από κάποια παράδοση. Σίγουρα ο καπιταλισμός είναι κάτι απεχθές και θα πρέπει να καταργηθεί, αλλά δεν είναι ένα ριζικό πρόβλημα. Ο καπιταλισμός έχει τις ρίζες του στον πολιτισμό. Η κοινωνική διαστρωμάτωση και η ιεραρχία είναι απαραίτητες για τη λειτουργία και τη συντήρηση της μαζικής κοινωνίας. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να πάρουμε όλες τις εργασίες που απαιτούνται για τη διατήρηση του πολιτισμού και να τις εξισώσουμε και να τους καταμερίσουμε εξίσου μεταξύ των ανθρώπων. Λόγω της πολυπλοκότητας του, ο πολιτισμός απαιτεί εξειδίκευση και ιεραρχία. Η αναρχία δεν μπορεί να πάρει απλά ένα σύνολο αντιλήψεων και να απαιτεί την τήρηση τους, ανεξάρτητα από νέες πληροφορίες. Όπως έχουμε αντιπαρέλθει σε θεσμούς και τους έχουμε τσακίσει όλο και περισσότερο, θα χρειαστεί πιθανότατα να αμφισβητήσουμε κάποια πράγματα που οι αναρχικοί πριν από μας δεν θα μπορούσαν. Αυτό δεν σημαίνει απομάκρυνση από την αναρχία, αλλά μάλλον απομάκρυνση από το δογματισμό και την ιδεολογία. Πολύ πριν από τον καπιταλισμό, ο πολιτισμός κατέστρεφε τον φυσικό κόσμο, τα οικοσυστήματα και τα είδη και έδιωχνε κοινότητες από τις περιοχές τους. Με ποιο πρότυπο λέμε ότι ο καπιταλισμός είναι μια ριζική αιτία; Βλέπουμε ότι η ιεραρχία και η κυριαρχία προήλθαν από τη νεολιθική επανάσταση και ότι μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής είχε αποψιλωθεί από τον πρώτο πολιτισμό. Πού ήταν ο καπιταλισμός σε όλα αυτά; Μπορεί ο καπιταλισμός να κατηγορηθεί για τη δουλεία που έχτισε τις πυραμίδες της Γκίζας; Για τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία; Σίγουρα βλέπουμε την εξουσία και τον πολιτισμό να πλήττουν την ανθρωπότητα πολύ πριν ο καπιταλισμός φανεί στο προσκήνιο. Ο καπιταλισμός είναι μια άλλη εκδοχή του πολιτισμού. Δεν είναι μια ριζική αιτία.
Γιατί εμείς, ως αναρχικοί είμαστε τόσο άτολμοι στο να θέσουμε νέα ερωτήματα και να πατήσουμε πάνω σε νέο έδαφος; Γιατί είναι απαραβίαστη η οικονομία, ο πολιτισμός, η τεχνολογία, η εξημέρωση, η μαζική κοινωνία, και η εξόρυξη;
Βιωσιμότητα
Οι αριστεροί αναρχικοί και οι λεγόμενοι πράσινοι καπιταλιστές και οικο-σοσιαλιστές έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν τις λέξεις “βιώσιμος” ή “βιωσιμότητα” εξαιρετικά χαλαρά. Το να ζεις με όρους βιωσιμότητας σημαίνει να ζεις σε συμβίωση με τη γη και τους κατοίκους της. Για να είναι κάτι βιώσιμο σημαίνει ότι θα πρέπει να είναι σε θέση να συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό επ ‘αόριστον. Με άλλα λόγια, βιωσιμότητα σημαίνει τέλος στην εξόρυξη και τη χρήση των μη ανανεώσιμων “πόρων”. Το να αναφερθώ σε κάτι που είναι λιγότερο εκμεταλλευτικό ως “βιώσιμο” είναι απλά ανέντιμο. Κανένας πολιτισμός δεν υπήρξε ποτέ βιώσιμος.
Προσωπικές καταναλωτικές επιλογές και εναλλακτικές πηγές ενέργειας
Ένας από τους πιο δημοφιλείς μύθους είναι ότι οι προσωπικές επιλογές των καταναλωτών μπορεί να μας κινήσουν προς μια κατεύθυνση της αειφορίας. Πριν αγοράσουμε κάτι, θα πρέπει να αναρωτηθούμε ποιος ωφελείται από αυτό. Αν και δεν θα έλεγα ότι υπάρχει κάτι “κακό” στην προσπάθεια να κάνεις τις καταναλωτικές επιλογές που είναι λιγότερο εκμεταλλευτικές ή λιγότερο σκληρές (αν αυτό είναι δυνατόν) πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτό μεταβάλλει μόνο ελάχιστα τα στοιχεία του υπάρχοντος συστήματος, χωρίς να αμφισβητεί την ίδια την ουσία του. Οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας είναι παρόμοιες με την έννοια ότι προσπαθούν να λειτουργούν μόνο στο πλαίσιο της βιομηχανικής κοινωνίας και της κουλτούρας των εξαγωγών. Απλώς επιδιώκουν να αλλάξουν τις λεπτομέρειες, όχι να διευκολύνουν μια στροφή στα πρότυπα.
Ποιος πρέπει να πληρώσει για τα παιχνίδια σας; Ο πολιτισμός ως ανευθυνότητα.
Αν κάποιος θέλει έναν υπολογιστή τότε φυσικά θα πρέπει να προέλθει από την περιοχή του. Αυτό το άτομο βρίσκει κάποιους ανθρώπους που θέλουν να φτιάχνουν υπολογιστές. Είναι ανεύθυνο να παίρνεις από τη γη περισσότερο από ότι μπορείς να επιστρέψεις, αλλά θα πούμε ότι αυτή η ομάδα ή η κοινότητα έχει αποφασίσει ότι θέλει υπολογιστές και μηχανές παραγωγής περισσότερο από ότι θέλει μια υγιή περιοχή. Αρχίζουν να φτιάχνουν ορυχεία για τα μέταλλα που απαιτούνται για την εργασία. Φυσικά χρειαζόμαστε επίσης περισσότερα από μέταλλα. Χρειαζόμαστε πετρέλαιο και μεγάλες ποσότητες νερού. Έτσι, η ομάδα κατασκευής των υπολογιστών εξορύσσει τη περιοχή της, κάνει γεωτρήσεις για πετρέλαιο, και χρησιμοποιεί το νερό κατά πολύ περισσότερο απ’ οτι έχουν στη διάθεσή τους στην περιοχή, και το νερό που χρησιμοποιείται για την παραγωγή μολύνεται …
Πού πάει η ρύπανση; Ποιος απορροφά το κόστος; Ποιος είναι υπεύθυνος για την καλλιέργεια τροφίμων για τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τη γη τους για την παραγωγή ηλεκτρονικών υπολογιστών; Τι περιοχή θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή των μηχανημάτων που θα παράγουν τους υπολογιστές; Ποιος θα εργαστεί με επικίνδυνα υλικά; Ποιος παράγει τα εργαλεία από επικίνδυνα υλικά που θα φορέσουν, ενώ θα φτιάχνουν αυτούς τους υπολογιστές; Από που προέρχεται όλη η ποσότητα του νερού που απαιτείται για την παραγωγή; Σε ποιανών τις περιοχές και τις πηγές τροφής εγκαθιστούμε τα εργοστάσια; Πού πάνε οι ρύποι από τα εργοστάσια; Τι συμβαίνει όταν δεν μπορείς να σπρώξεις το κόστος του τρόπου ζωής σου σε κάποιον άλλο; Τι συμβαίνει όταν θα πρέπει να πληρώσεις για τα δικά σου παιχνίδια;
Παραδοσιακές Κοινότητες
Κάτι που σπάνια ακούω να συζητιέται στους αριστερούς / προοδευτικούς κύκλους είναι το ζήτημα της διεκδίκησης της γης των αυτοχθόνων. Ένας αριστερός πολιτισμός δεν θα είναι διαφορετικός από κάθε άλλο πολιτισμό στο μέτρο που θα απαιτεί την ίδια εξόρυξη, παραγωγή και καταναλωτική διαδικασία, που σημαίνει συνεχή ανάπτυξη και επέκταση. Είμαι εξαιρετικά απρόθυμος να πιστέψω ότι αυτή τη φορά ο πολιτισμένος δεν θα απαλλοτριώσει τη γη των παραδοσιακών κοινοτήτων για να τη μετατρέψει σε εμπόρευμα για κατανάλωση των πολιτισμένων.
Γιατί θα πρέπει οι φωνές των αυτοχθόνων να μην είναι οι πρώτες που θα ακουστούν μετά την πτώση του πολιτισμού; Γιατί παίρνουμε ως δεδομένο ένα ευρωκεντρικό μοντέλο, βασισμένο πάνω στην κυρίαρχη κουλτούρα περισσότερο απ’ ότι στην ανάπτυξη ενός τρόπου ζωής παρόμοιου με αυτό των αυθεντικών ανθρώπινων κατοίκων της γης, εκείνων που τη γνώριζαν καλύτερα;
Κοινωνία κατά πρόσωπόν
Η αναρχία, η ακρατική συνύπαρξη, η ελευθερία, ένας κόσμος χωρίς εξουσία, είναι ο στόχος των αναρχικών εδώ και πολύ καιρό. Δεν οδηγούν όμως όλες οι ιδέες των αναρχικών στην αναρχία. Όταν ακολουθούμε τις αναρχικές ιδέες στη φυσική τους κατάληξη, διαπιστώνουμε ότι οι δομές που είναι αναγκαίες για να συντονίσουν και να διατηρήσουν τον πολιτισμό και τη μαζική κοινωνία είναι κατ ‘ανάγκη εξουσιαστικές και στρωματοποιημένες. Μόλις χάνεται η κατά πρόσωπον λογοδοσία, η προσωπική δύναμη και η προσωπική υπευθυνότητα χάνονται.
Ο πολιτισμός είναι Εξουσία
Ο πολιτισμός και η σύνθετη κοινωνία αναγκαία καταλήγουν στην κοινωνική διαστρωμάτωση και την ιεραρχία. Για να εκπληρωθούν επαρκώς όλες οι λειτουργίες που απαιτούνται για τη διατήρηση του πολιτισμού και της μαζικής κοινωνίας αναδύονται η εξουσία και η υποταγή, ο καταμερισμός εργασίας, η εξειδίκευση, κ.λπ. .
Οι πρωτογονιστές αναρχικοί δεν υποστηρίζουν απλά ότι “ο τρόπος μας είναι καλύτερος”, αλλά επισημαίνουν με ένα βουνό από στοιχεία ότι οι απάτριδες, εξισωτικές κοινωνίες έχουν υπάρξει εδώ και χιλιάδες χρόνια και εξακολουθούν να υπάρχουν σήμερα σε αυτή τη μορφή ή ως ομάδες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, και ότι μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει ποτέ ένας μακροχρόνιος, σταθερός ακρατικός, ισότιμος πολιτισμός. Αυτό δεν είναι τυχαίο.
Μπορεί να υπάρξει μια μακροχρόνια, βιομηχανική, ισότιμη, ακρατική μαζική κοινωνία; Αν η ιστορία αποτελεί μια κάποια ένδειξη, η απάντηση είναι “όχι”. Το βάρος της απόδειξης πέφτει σίγουρα σε αυτόν που το ισχυρίζεται. Η μαζική κοινωνία είναι τόσο πολύπλοκη και απαιτεί τόσα πολλά κινούμενα κομμάτια και συγκεκριμένα καθήκοντα που η εξειδίκευση και ο καταμερισμός της εργασίας δεν προκύπτουν από προτίμηση ή επιλογή αλλά από την ανάγκη τους στην μαζική κοινωνία.
Οι πρωτογονιστές αναρχικοί μπορούν να δείχνουν το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης πριν από 10.000 χρόνια και τους σημερινούς κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, όπως τους Mbuti, τους Σαν, ή τους Αυστραλούς Αβορίγινες ως απόδειξη του ότι οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες δημιουργούν βιώσιμες, ακρατικές, ισότιμες κοινωνικές συνθήκες. Φυσικά δεν εξιδανικεύουν ή δικαιολογούν οποιοδήποτε από αυτούς τους ανθρώπους με οποιοδήποτε τρόπο. Κανένα κοινωνικό δίκτυο ή κοινωνική ρύθμιση δεν είναι ποτέ τέλεια ή χωρίς λάθη ή ψεγάδια. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι ορισμένες μέθοδοι δεν μπορεί να είναι καλύτερες από κάποιες άλλες. Ως πρωτογονιστές αναρχικοί, πιστεύουμε ότι οι κοινωνικές ρυθμίσεις των κυνηγών-συλλεκτών είναι γενικά προτιμότερες από εκείνες του πολιτισμού.
Αιτιοκρατία (Ντετερμινισμός)
Είναι λάθος να υποθέσουμε ότι όλα όσα υπάρχουν τώρα ήταν αναπόφευκτα. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ πιο ακριβές να εξετάσουμε όλα τα πράγματα που υπάρχουν τώρα ως αποτέλεσμα πολλών απιθανοτήτων. Οι καιροί που ζούμε δεν είναι το αποτέλεσμα μιας προκαθορισμένης, ενιαίας αφήγησης. Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα δράσεων, εσκεμμένων και μη σκόπιμων. Είναι αποτελέσματα επιλογών, εξαναγκασμών, συμπτώσεων.
Για παράδειγμα, η ύπαρξη σου δεν ήταν αναπόφευκτη, αλλά το αποτέλεσμα μιας σειράς απίθανων γεγονότων, που προκάλεσαν τους παππούδες σου να συναντηθούν, και στη συνέχεια, τους γονείς σου, αυτό το συγκεκριμένο ωάριο, το συγκεκριμένο σπέρμα … Κατά τον ίδιο τρόπο, οτιδήποτε υπάρχει τώρα είναι το άθροισμα μιας σειράς γεγονότων άκρως τυχαίων. Το παρόν δεν ήταν αναπόφευκτο και το μέλλον είναι άγραφτο.
Η πτώση του πολιτισμού
Είμαστε σε μια άνευ προηγουμένου εποχή. Ο νεοφιλελευθερισμός έχει δημιουργήσει μια παγκόσμια οικονομία, έναν παγκόσμιο πολιτισμό. Η ιστορία μας λέει ότι οι πολιτισμοί καταρρέουν, το αποτέλεσμα είναι συνήθως μια επιστροφή σε πιο αποκεντρωμένους τρόπους ζωής. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστέψουμε ότι αυτό δεν είναι ένα πιθανό αποτέλεσμα της πτώσης του παγκόσμιου πολιτισμού.
Το να διαρρήξουμε τις σχέσεις μας με τον πολιτισμό, την οικονομία, και την εξημέρωση δεν έχει τίποτα να κάνει με το να “πάμε προς τα πίσω” ή να “γυρίσουμε πίσω το ρολόι.” Το να διορθώσουμε τα λάθη δεν είναι ζήτημα αντιστροφής μιας προκαθορισμένης τροχιάς. Ο πολιτισμός συνεχώς και ραγδαία καταστρέφει είδη, οικοσυστήματα, κοινότητες, και ανθρώπους. Είτε θα συντριβεί ο ίδιος από μόνος του είτε θα αναλάβουμε εμείς την ευθύνη και θα τον καταστρέψουμε οι ίδιοι, όσο πιο γρήγορα ο πολιτισμός διαλυθεί, τόσο λιγότερη καταστροφή θα υπάρξει όταν αυτό γίνει.
Αν η αναρχία θέλει να ανταποκρίνεται στο σημερινό κόσμο θα πρέπει να είναι πράσινη, δηλαδή, θα πρέπει να επικεντρώνεται στην καταστροφή του πολιτισμού και στην αναζήτηση ενός τρόπου ζωής στον οποίο εμείς θα αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας ως μέρος του φυσικού κόσμου, και ως μια δύναμη σε αντίθεση με αυτόν.
Πολεμώντας Για την Αναρχία,
Bobby Whittenberg-James
Μετάφραση από:
http://theanarchistlibrary.org/library/bobby-whittenberg-james-anarchy-against-civilization#toc9